)
معارف
همسایه و همسایگی در آینه‌ی دوازده تصویر
مرتضی دانشمند
۱. خوش‌همسایگی از زبان خدا
و خدا را بپرستید و چیزى را با او شریک مسازید و به پدر و مادر احسان کنید و درباره‌ی خویشاوندان و یتیمان و مستمندان و همسایه‌ی خویش و همسایه‌ی بیگانه و همنشین و در راه مانده و بردگان خود [نیکى کنید] که خدا کسى را که متکبر و فخرفروش است، دوست نمى‌دارد (سوره‌ی نساء، آیه‌ی۳۶)
۲. خوش‌همسایگی و دراز عمری
خوش‌همسایگی خانه را آباد می‌سازد و بر طول عمر می‌افزاید. (پیامبرصلی الله علیه و آله)
۳. دعا برای همسایه
در شب آدینه، مادر را دیدم تا سپیده صبح در محراب خود به رکوع و سجود برمی‌خاست و می‌نشست و از افراد با ایمان یکی‌یکی زن و مرد نام می‌برد و برای‌شان دعا می‌کرد. برای خودش اما دعا نکرد.
گفتم: «مادرجان! چرا هم‌چون دیگران برای خود دعا نمی‌کنید؟»
گفت: «فرزندم! نخست فکر همسایه باش، سپس در فکر خانه و اهل خویش.» (فاطمه زهرا سلام الله علیها)
۴. ساز و آواز همسایه
گاهی که برای قضای حاجت می‌رفتم صدای ساز و آواز حرام را از خانه همسایه می‌شنیدم. بیش‌تر می‌ماندم تا بیش‌تر بشنوم. پس از چندی نزد امام صادق (علیه السلام) رفتم. اولین سخنش آیه‌ای از قرآن بود.
«در پی آنچه که به (سودمند بودنش) علم نداری مباش؛ زیرا تو مسئول و پاسخ‌گوی گوش و چشم و دل خویش هستی.»
آن‌گاه فرمود: «گوش را از آنچه شنیده و دیده را از آنچه دیده و دل را از باورهای نادرستی که به آن رسیده خواهند پرسید.»
۵. حد همسایه
- جان به فدای‌تان! حد همسایه تا کجاست؟
- چهل خانه از هر طرف. (امام صادق علیه السلام)
۶. حق همسایه
کسی که به همسایه‌اش آزار رساند خداوند او را از استشمام بوی بهشت محروم کند و در آتش جایش دهد. خداوند در قیامت از حق همسایه خواهد پرسید. کسی که حق همسایه را از بین ببرد از ما نیست و آن که از همسایه وسائلی را که بدان نیاز دارد دریغ کند خداوند در قیامت لطفش را از او دریغ خواهد کرد و او را به حال خویش وا خواهد گذاشت. چنین کسی نابود گردد و خداوند، عذرش را هرگز نپذیرد. (پیامبرصلی الله علیه و آله)
۷. نان همسایه
از امام پرسیدم گاهی پیش می‌آید از همسایه‌ها نانی قرض می‌گیرم و در برابر آن نان کوچک‌تری می‌دهم و گاهی نان کوچک می‌گیرم و در برابر، نان بزرگ‌تری می‌دهم آیا کارم رواست؟
فرمود: «باکی نیست.»
اسحاق‌بن عمار از امام صادق(علیه السلام)
۸. همسایه‌داری
به خانه امام ششم رفتم. راویان حدیث آن‌جا بودند. امام فرمود: «بدانید و آگاه باشید کسی که با همسایه‌اش همسایه‌داری نکند از ما نیست.» (ربیع شامی از امام صادق علیه السلام)
۹. از نان تا ایمان
کسی که شب در حالی که همسایه‌اش گرسنه است با شکمی سیر بخوابد به من ایمان نیاورده است. (پیامبرصلی الله علیه و آله)
۱۰. همسایه‌آزار
سَمُرة بن جُندَب در خانه یکی از انصار درختی داشت. هر گاه برای سرکشی به درخت می‌آمد بدون اجازه و بی‌خبر وارد باغ می‌شد و باعث آزار و اذیت مرد انصاری می‌شد. مرد انصاری از دست سمره به پیامبرF شکایت کرد. پیامبر از سمره خواست که هنگام ورود به منزل انصاری اجازه بگیرد. سمره قبول نکرد.
پیامبر از او خواست تا درختش را با قیمت بالایی به مرد انصاری بفروشد. سمره باز هم قبول نکرد. پیامبر به او فرمود: «در برابر این درخت ده درخت را در بهشت برایت تضمین می‌کنم.»
او باز هم قبول نکرد و گفت: «من نیازی به درختان بهشتی ندارم.»
پیامبر به مرد انصاری فرمود: «برو و درخت را از ریشه درآور و از باغ بیرون بینداز! زیرا اسلام اجازه زیان رساندن را به افراد نداده است.»
۱۱. حقوق دیگر همسایه
اگر بیمار شد به عیادتش بروی؛ و اگر از دنیا رفت به تشییعش بروی، اگر از تو وام خواست از او دریغ نکنی، اگر خیری برایش پیش آمد به او شادباش بگویی، اگر بلایی برایش پیش آمد به او تسلیت بگویی. خانه‌ی خود را از خانه‌اش بالاتر نبری و او را از نسیم هوا محروم نسازی. (پیامبرصلی الله علیه و آله)
۱۲. دعوت دو همسایه
هرگاه دو همسایه تو را در یک زمان دعوت کردند، دعوت کسی را بپذیر که خانه‌اش به تو نزدیک‌تر است؛ زیرا او در همسایگی مقدم است.
منابع: قرآن کریم، وسائل الشیعه و نهج الفصاحه.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله