گفت‌وگو در قرآن

قرآن، کتابی بر مبنای گفت‌وگو است؛ چون کتاب‌های آسمانی گفت‌وگوی خالق و مخلوق هستند. از طرفی خدا، برای هدایت مردم، پیامبرانش را فرستاد و پیامبران اساس رسالت‌شان بر گفت‌وگو بوده است.

در این صفحه قسمت‌هایی از گفت‌و‌گوهای قرآنی برای‌تان نقل خواهد شد:

گاو زرد بنی اسرائیل

عباسعلی متولیان

- سلام بر موسی و هارون.¹

- سپس موسی و برادرش هارون را با آیه‌های خود و دلیل روشن فرستادیم.²

- و بنی‌اسرائیل (قوم او) را وارث کتاب (بزرگ تورات) قرار دادیم.³

حضرت موسی(ع)، سومین پیامبر از پیامبران اولوالعزم بوده که دارای شریعت و کتابی به نام تورات بود. او از نسل حضرت ابراهیم(ع) است. موسی، فرزند عمران و از نوادگان یعقوب است. مادر موسی بعد از تولد وی و از ترس فرعون مصر، او را درون سبدی خواباند و به رود نیل انداخت. آسیه، زن فرعون که خداپرست بود، او را از آب گرفت و برای نگه‌داری به مادرش سپرد. سال‌ها بعد که موسی پیامبر شد، به مقابله با ستمگری‌های فرعون پرداخت.

قسمت‎هایی از گفت‎وگوهای حضرت موسی با قومش را (بر اساس ترجمه‌های مختلف قرآن کریم) در این‎جا بخوانید:

***

یکی از جوانان بنی‌اسرائیل به خواستگاری دختری رفت، با او موافقت کردند، پسرعموی آن جوان، از‌ همان دختر خواستگاری کرد؛ اما او را رد کردند، او کینه‌ی پسرعموی خودش را به دل گرفت. یک شبی او را کشت و جنازه‌اش را در یکی از محلّه‌های بنی‌اسرائیل انداخت. فردایش آمد و گفت: «هر کس او را کشته، خون بهایش به من می‌رسد؛ و اگر قاتل پیدا نشد، اهل آن محل باید خون‌بها را بپردازند!»

بنی‌ اسرائیل به دنبال پیدا کردن قاتل آن جوان بودند.

- ... موسی به قوم خود گفت خداوند به شما دستور می‏دهد ماده گاوی را ذبح کنید (و قطعه‌ای از بدن آن ‌را به مقتولی که قاتل او معلوم نیست بزنید تا زنده شود و قاتل خویش را معرفی کند و غوغا خاموش گردد).⁴

- (قوم موسی) گفتند: آیا ما را مسخره می‌کنی؟!⁵

- موسی گفت: «پناه می‌برم به خدا از آن‌که (سخن به تمسخر گویم و) از مردم نادان باشم.»⁶ 

ایرادات بنی‌اسرائیلی شروع شد. جنسش چه باشد؟ رنگش چه باشد؟!

گفتند: «از خدای خود بخواه که برای ما روشن کند این ماده گاو چگونه گاوی باشد؟ و خصوصیت گاو را برای ما معیّن کند.»⁷

گفت: «خدا می‌فرماید: آن گاوى است نه پیر و از کار افتاده و نه جوان کار نکرده و نارسیده، بلکه گاو میان‌سالی میان این دو نوع است. پس آن‌چه به شما دستور داده شده (هر چه زودتر) انجام دهید.»⁸

گفتند: «از پروردگار خود بخواه که برای ما روشن سازد، رنگ آن گاو چگونه باشد؟»⁹

موسی گفت: «خداوند می‏گوید: گاوی است زرد و رنگش روشن و یک دست، که رنگ آن بینندگان را شاد و مسرور می‌کند!»¹⁰

گفتند: «از پروردگارت بخواه برای ما روشن کند که آن چگونه گاوی است؟ زیرا این ماده گاو بر ما مُبهم و مُشتبه شده، و (با توضیحات بیش‌تر تو، چون رفع اشتباه شود) ما اگر خدا بخواهد، هدایت خواهیم شد!»¹¹

موسی گفت: «خدا می‌فرماید: گاوی است که نه رام است تا زمین را شخم زند و نه زراعت را آبیاری نماید، (از هر عیب و نقصی) سالم است و یک رنگ باشد، حتی هیچ‌گونه رنگ دیگری در آن نباشد.»

گفتند: «اکنون حق را برای ما آوردی. پس آن را ذبح کردند، در حالی که نزدیک بود فرمان خدا را اجرا نکنند!»¹²

- سپس گفتیم قسمتی از بدن گاو را به مقتول بزنید (تا زنده شود و قاتل را معرفی کند) خداوند این چنین مردگان را زنده می‏کند و معجزات خویش را به شما نشان می‏دهد، باشد که عقل خود را به کار برید.¹³

قوم بنی‌اسرائیل به جست‌وجوی چنین گاوی پرداختند و آن را در خانه‌ی‌ مرد نیکوکاری یافتند که به پدر و مادر خود احترام می‌کرد و پدرش گاوی به او بخشیده بود. آن‌ها گاو را پس از گفت‌وگوهای بسیار بر سر قیمت به پُر بودن پوست آن از طلا، خریدند. به دستور حضرت موسی(ع) آن گاو را ذبح کرده، دم او را قطع کردند و به مقتول زدند، وی به اذن خداوند زنده شد و گفت: «پسرعمویم که ادّعای خون‌بهایی من را دارد، مرا به قتل رسانیده است.

پی‌نوشت‌ها:

1. سوره‌ی صافات، آیه‌ی 120.
2. سوره‌ی مؤمنون، آیه‌ی 45.
3. سوره‌ی غافر، آیه‌ی53.
4. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 67.
5. همان.
6. همان.
7. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 68.
8. همان.
9. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 69.
10. همان.
11. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 70.
12. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 71.
13. سوره‌ی بقره، آیه‌ی 73.