ورزش

اسکواش (کوبان)

ابراهیم زارعی

واژه‌ی «اسکواش» (squash) به معنای فشردن است، وقتی توپ به دیوار برخورد می‌کند صدایی شبیه اسکواش شنیده می‌شود؛ به همین خاطر نام این رشته‌ی ورزشی را اسکواش گذاشته‌اند. معادل نام ایرانی آن «کوبان» است!!

اسکواش از قدیمی‌ترین نوع خانواده‌ی ورزش‌های راکتی به حساب می‌آید. این ورزش کلیه‌ی اجزای آمادگی جسمانی از قبیل سرعت، قدرت، استقامت، انعطاف‌پذیری، چابکی و توان را دارا بوده و در بهبود استقامت قلبی- عروقی و عضلانی نقش مهمی را ایفا می‌کند.

زمین اسکواش

به زمین بازی اسکواش، کورت (court) گفته می‌شود و در دو نوع انفرادی (2 بازیکن) و دوبل (4 بازیکن) بازی می‌شود. هر کورت شامل 4 دیوار است و هر 4 دیوار جزء محدوده‌ی زمین بازی است.

راکت اسکواش

بعد از سال 1980 راکت‌ها از مواد مرکب مانند فلز، گرافیت و تیتانیوم ساخته می‌شود و موجب شده است تا راکت در دست راحت‌تر و سبک‌تر باشد. راکت‌های مدرن دارای طول 6/68 سانتی‌متر، عرض 5/21 سانتی‌متر و طول فریم (قاب) آن‌ها 39 سانتی‌متر هستند. وزن مجاز راکت حداکثر باید 255 گرم باشد و به طور معمول میان 110 تا 200 گرم است.

توپ اسکواش

توپ‌ اسکواش از دو تکه لاستیک به صورت دو نیم کٌره‌ی به هم چسبیده درست شده و داخل آن تو خالی است.

رنگ توپ سیاه است؛ اما برای رقابت در کورت‌های شیشه‌ای از توپ سفید استفاده می‌شود.

سطح توپ‌های اسکواش با خال‌های رنگی مشخص می‌شود.

توپِ دارای خال آبی دارای حرکت جهشی و بسیار تند است و بازیکن حرکت‌هایش کند است. این توپ برای آموزش به کار می‌رود.

توپ دارای خال قرمز حرکتش از خال آبی کندتر است، ولی حرکت‌های بازیکن تندتر است و برای اصلاح تکنیک به کار می‌رود.

توپ دارای خال سفید حرکت و جهشش کندتر از دوتای بالایی‌ست، در نتیجه حرکت‌های بازیکن تندتر است.

توپ دارای خال زرد، توپی است که احتیاج به ضربه‌های قوی و حرکت‌های تندتری دارد.

توپ دارای دو خال زرد کندتر بوده و ورزشکاران حرفه‌ای استفاده می‌کنند و در مسابقه‌های رسمی کاربرد دارد.

قوانین بازی اسکواش

بازی اسکواش به صورت 2 گیم از 3 گیم و یا 3 گیم از 5 گیم است. قبل از بازی هر دو بازیکن 5 دقیقه وقت برای گرم کردن دارند. بازیکنان با زدن سرویس، بازی را آغاز می‌کنند و با چرخش راکت و علامتِ روی دسته‌ی آن، زننده‌ی سرویس مشخص می‌شود.

در حقیقت بازیکن، توپ را با راکت می‌زند و توپ باید پیش از برخورد با زمین، با دیوار روبه‌رو برخورد کند و هنگام برگشت از دیوار، رقیب دوباره ضربه بزند.

این رشته با اختراع کورت شیشه‌ای به لحاظ پوشش تصویری تلویزیونی، طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان پیدا کرد.

چهار دیوار این کورت به گونه‌ای است که از بیرون داخل آن به‌طور کامل پیداست، ولی بازیکنی که داخل آن قرار دارد تماشاگران را به صورت مات می‌بیند.

انواع بازی اسکواش

اسکواش به دو صورت دو نفره و چهارنفره بازی می‌شود که البته بازیِ دو نفره رایج‌تر است.

انواع بازی اسکواش دو نفره

1. اسکواش تک دیواره (اسکواش باز)

2. دیواره‌ی مشبک

3. مینی اسکواش

4. اسکواش ساحلی

5. کورت بادی اسکواش

6. کورت استاندارد با یک طرف شیشه

7. کورت استاندارد تمام شیشه‌ای (گلس کورت)

از ویژگی‌های خاصی که روز به روز بر تعداد علاقه‌مندان و توسعه‌ی کمی‌ و کیفی این رشته می‌افزاید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛

1 – اسکواش ظرفیت‌های بسیار بالایی در بهبود شاخص‌های سلامت دارد. با توجه به این‌که شاخص‌های سلامت در تربیت بدنی و به‌طور مشخص در آمادگی جسمانی در 7 بخش (1. ترکیب بدنی 2. استقامت قلبی و ریوی 3. استقامت عضلانی 4. قدرت عضلانی 5. انعطاف‌پذیری 6. چابکی 7. توان) خلاصه می‌شود، رشته‌های ورزشی معدود و محدودی هستند که توانایی بهبود مجموعه‌ی این هفت شاخص را دارند که اسکواش یکی از آن‌هاست.

2– بسیاری از افراد با اهداف تفریحی و لذت بردن از اوقات فراغت، به فعالیت‌های جسمانی و ورزش می‌پردازند. اسکواش به دلیل دارا بودن ویژگی‌های سرعت، دقت، فکر و امکان رقابت هیجان برانگیز و در عین حال امکان یادگیری سریع آن، دارای جاذبه‌های تفریحی است.

3- هزینه‌های ساخت و نگه‌داری سالن‌های اسکواش در مقایسه با بسیاری از رشته‌های ورزشی پایین‌تر است. همین مسئله باعث رونق اسکواش می‌شود.

4- مراکز تفریحی دولتی و خصوصی در کشورهای پیشرفته، گرایش محسوسی به توسعه‌ی اماکن اسکواش پیدا کرده‌اند، زیرا علاوه بر جلب و جذب خانواده‌ها در ایجاد پاتوق‌های سالم خانوادگی و دوستانه در حداقل فضا، بسیار مناسب هستند. در عین حال با نصب کورت‌های شیشه‌ای در مراکز گردش‌گری فرصت مناسبی را جهت توسعه توریسم ورزشی فراهم کرده است.

5- رشته‌ی اسکواش از لحاظ فرهنگی نیز، شرایط بسیار خاصی دارد. اسکواش از معدود رشته‌هایی است که رقابت‌کنندگان در کنار یک‌دیگر بازی می‌کنند و نه در مقابل یک‌دیگر. این ویژگی در کنار دیگر ویژگی‌ها شرایط جذب بسیاری از چهره‌های سرشناس اقتصادی، سیاسی، فرهنگی ملی و بین‌المللی در کشورهای مختلف را به این رشته فراهم کرده است. در کنار این مسئله آدابی چون احترام به حریف و نوع بازی و جنس رفتار با حریف، جنبه‌های تربیتی مناسبی را برای این رشته فراهم کرده است که به دلیل ویژگی‌هایی که در نوع مهارت بازیکنان وجود دارد، به آن «شطرنج ایستاده» هم اتلاق می‌شود.