)
گفت‌وگو
ابراهیم زارعی
مُرشدِ بچه‌ها
در پنج سالگی با تشویق و راهنمایی پدر وارد گود زورخانه شد. به خاطر حرکت‌های متنوع و جذاب و صدای دل‌نواز مرشد، شیفته‌ی ورزش باستانی شد. او که از استعداد و نبوغ بالایی برخوردار است، خیلی زود با محیط زورخانه عجین شد و حرکت ورزش باستانی را با چیره‌دستی فرا گرفت. علیرضا حمزه‌ای با رسیدن به ده سالگی ورود به عرصه‌ی مرشدی را آغاز کرد. بعد از گذشت سه سال این هنر را هم آموخت و اکنون در گود زورخانه، مرشد نوجوانان و جوانان است. حرف‌های علیرضا آموزنده است. با هم صحبت‌های او را مرور می‌کنیم.
چگونه باستانی‌کار شدی؟
با تشویق پدرم در پنج سالگی وارد زورخانه‌ی شهدا شدم و زیر نظر حاج‌حسن بادی و مرشد سیدمحمدعلی اسحاقی به یادگیری ورزش باستانی پرداختم.
چرا به ورزش باستانی علاقه‌مند شدی؟
چون در این ورزش زیبایی‌های زیادی وجود دارد؛ صوت دل‌نواز مرشد که معمولاً به مدح علیm می‌پردازد همراه با ضرب دل‌نشین او، حرکت موزون و منضبط گروهی باستانی‌کاران، احترام به بزرگ‌تر، احترام به سادات، ذکر مرتب و پیوسته‌ی صلوات در طول تمرین، اشتیاق انسان را به ورزش باستانی زیادتر می‌کند.
از فضای معنوی زورخانه بگو.
اولاً برای ورود به زورخانه باید وضو داشته باشیم. ثانیاً ذکر صلوات مرتب در زورخانه شنیده می‌شود. علاوه بر این آیین و سنت پهلوانی همواره در گود زورخانه جریان دارد. از سنت‌های پهلوانی می‌توان به: احترام به پیشکسوت، احترام به مرشد، احترام به سادات اشاره کرد.
چرا این ورزش پهلوانی معروف است؟
می‌گویند زمان‌های قدیم وقتی کشورمان زیر سلطه‌ی اشغال‌گرانی مانند مغول‌ها بود، مردم برای مبارزه با آن‌ها باید قوی‌تر می‌شدند. آن‌ها در اماکنی مانند زورخانه‌ها جمع می‌شدند و به تقویت جسم خود می‌پرداختند. این افراد در طول تمرین پیوسته از خدا مدد خواسته و به ذکر و مدح اهل‌بیت می‌پرداختند.
چه ابزارها و وسایلی در زورخانه استفاده می‌شود؟
ابزارهایی مانند سنگ، میل، کباده و تخته شنا در زورخانه وجود دارد. هم‌چنین مرشد در کار خود از ضرب و زنگ استفاده می‌کند و ورزشکاران نیز شلوارک می‌پوشند و از لُنگ هم استفاده می‌کنند. آینه هم در زورخانه استفاده می‌شود.
علت استفاده از این وسایل چیست؟
چون ورزش زورخانه، ورزش پهلوانی است و پهلوانان در زمان‌های مختلف در برابر زورگویان و متجاوزین ایستادگی می‌کردند، آن‌ها برای جنگیدن از ابزارهای مختلفی مانند سپر، گرز، تیروکمان و... استفاده می‌کردند. در زورخانه سنگ نماد سپر، میل نماد گرز و کباده نماد تیر وکمان است. در مجموع تمامی فعالیت‌های ورزشکاران زورخانه‌ها آمادگی جهت مبارزه با دشمن بود.
آینه چه کاربردی در زورخانه دارد؟
اصولاً ورزشکاران حرکت‌های خود را در آینه مشاهده و در صورت وجود اشکال در حرکت‌ها، آن‌ها را اصلاح می‌کنند.
علت لُنگ در گود زورخانه‌ها چیست؟
معمولاً استفاده از لنگ در موارد مختلفی انجام می‌شود، مثلاً وقتی حرکت‌های ورزشی انجام نمی‌شود یا موقعی که ورزشکاران نفر به نفر می‌چرخند و بقیه نظاره می‌کنند، ناظرین لنگی را مانند عبا به پشت می‌گیرند، البته این‌کار بیش‌تر از سوی پیشکسوت‌ها انجام می‌گیرد. هم‌چنین وقتی پیشکسوتی، حرکتی را زیبا انجام می‌دهد لنگی را بر دوش او می‌گذارند و با آن او را تشویق می‌کنند. مورد بعدی هنگامی است که یک پیشکسوت که دارای محبوبیت و مقبولیت است حق دارد لنگ به کمر ببندد. در این حالت لنگ روی شلوارک مانند شال بسته می‌شود.
در کدام حرکت‌ها تبحر بیش‌تری دارید؟
من در چرخیدن مهارت بیش‌تری دارم. البته در میان انواع چرخ‌ها، در چرخ تیز و چرخ چمنی تبحر زیادتر دارم.
چه نوع چرخ‌هایی در زورخانه انجام می‌شود؟
چرخ ساده، چرخ چمنی، چرخ تک پر، چرخ دو پر، چرخ سه پر و چرخ با کباده از مهم‌ترین چرخ‌ها هستند. البته اگر چرخ ساده با سرعت بالا انجام گیرد چرخ تیز نامیده می‌شود.
دعای آخر ورزش در حق چه کسانی انجام می‌گیرد؟
معمولاً دعا در مورد دیگران است. مثلاً ضمن دعا، توفیق خادمین درخواست می‌شود، شفای مریضان طلب می‌شود، برای درگذشتگان طلب مغفرت می‌شود و...
چرا ورزش باستانی به ورزش معنوی شهرت دارد؟
چون بنای این ورزش بر اساس پرهیز از ظلم و تواضع و فروتنی استوار است. معمولاً زورخانه‌ها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که موجب آزار همسایه‌ها نشوند و صدای ضرب و هم‌نوایی ورزشکاران به بیرون سرایت نکند. هم‌چنین درِ ورودی با ارتفاع نسبتاً کوتاه ساخته می‌شود تا هرکس وارد زورخانه می‌شود با سر خم وارد محوطه شود. این سر خم شدن اولین درس زورخانه است که اهل زورخانه از گردن‌فرازی، خودخواهی و غرور دور هستند و باید متواضع و فروتن باشند.
یک پهلوان چه صفت‌هایی باید داشته باشد؟
علاوه بر قدرت و زور بازو باید خدمت‌گزار مردم باشد، هم‌چنین مهربان، خوش‌اخلاق، مؤمن، جوان‌مرد، باوقار، دلیر، صبور، امانت‌دار و دل‌سوز باشد
وظیفه‌ی مرشد چیست؟
اصولاً اختیار گود و زورخانه با مرشد است و از آن جایی که نظم و انضباط در زورخانه از اهمیت بالایی برخوردار است، مسئولیت این کار بر عهده‌ی اوست.
هماهنگی با ورزشکاران، تعلیم مبتدی‌ها، زیر نظر داشتن کامل ورزشکاران و توجه به ورود افراد در زورخانه از جمله وظایف مرشد است. هم‌چنین او، قبل از ورود پیشکسوتان بر سر دم می‌نشیند تا به محض ورود هر یک از پیشکسوتان حق احترام آن‌ها را ادا کند و در آخر کار تا خروج پیشکسوتان بر سر دم باقی می‌ماند. مرشد در زمان فعالیت در زورخانه به همه‌ی حضار و ورزشکاران احترام می‌گذارد و در زمینه‌ی ورزش و اخلاق، ورزشکاران را هدایت می‌کند.
سر دم کجاست؟
فضایی است در زورخانه که مخصوص مرشد است. این محوطه نسبت به گود و جایگاه تماشاگران از ارتفاع بیش‌تری برخوردار است تا مرشد کاملاً به محوطه مسلط باشد.
وظیفه‌ی ورزشکاران در گود چیست؟
وقتی مرشد ضرب می‌زند و آواز می‌خواند، ورزشکاران باید از صحبت کردن، خندیدن، و خوردن و آشامیدن خودداری کنند و از نشستن بر لبه‌ی گود و تکیه دادن به آن پرهیز کنند.
به بعضی از اشعار مرشدان اشاره می‌کنی؟
گر بر سر نفس خود امیری مردی
گر بردگری خرده نگیری مردی
مردی نبود فتاده را پای زدن
گر دست فتاده‌ای بگیری مردی
تا بر سر کبر و کینه هستی پستی
تا پیرو نفس بت‌پرستی پستی
از فکر جهان و قید و اندیشه او
چون شیشه آرزو و شکستی رستی
چه روزهایی مرشد این بچه‌ها هستی؟
در تمامی ساعت‌های تمرین ورزشکاران در زورخانه حضور دارم و مرشد بچه‌ها هستم. البته ساعت‌هایی را هم داخل گود شده و با ورزشکاران به تمرین می‌پردازم.
حرف آخر؟
متأسفانه از ورزش باستانی حمایت لازم نمی‌شود. به این ورزش توجه کافی نمی‌شود، حتی رسانه‌ها انعکاس لازم از این ورزش ندارند. این ورزش معنوی و پهلوانی نیاز به توجه و حمایت دارد و با انعکاس بیش‌تر این رشته‌ی ورزشی از سوی صدا و سیما، علاقه‌مندان زیادی می‌توانند از فضای معنوی و مذهبی زورخانه فیض ببرند.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله