رازهای نهج‌البلاغه


(قسمت دوم)

رامین باباگل‌زاده


اهمیت نهج‌البلاغه

«نهج‌البلاغه» از مهم‌ترین کتاب‌های مسلمانان است و شیعیان به این کتاب «اَخ القرآن (برادر قرآن)» می‌گویند. پروفسور «هانری کُربن»، فیلسوف معروف فرانسوی می‌گوید: «پس از قرآن و احادیث پیامبر اسلامj، نهج‌البلاغه در درجه‌ی اول اهمیت قرار دارد؛ ازاین‌رو، باید نهج‌البلاغه را از مهم‌ترین سرچشمه‌هایی دانست که متفکران شیعه، از آن سیراب گشته‌اند.»

دانشمندان جهان

نماینده‌ی «آیت‌الله بروجردی» در کشور آلمان می‌گوید که به دستور ایشان، کتاب نهج‌البلاغه را به یکی از دانشمندان بزرگ برای ترجمه به زبان آلمانی دادم. او روزی نزد من آمد و گفت: «این چه کتابی است که هر چه در ترجمه‌ی آن پیش می‌روم، عظمتِ آن را بیش‌تر درک می‌کنم؟ به‌راستی، کتاب عجیب و شگفتی است و من خودم را در برابر آن بسیار کوچک می‌بینم.»

بخش‌های نهج‌البلاغه:

1. خطبه‌ها که شامل 239 خطبه است و از نظر زمانی به سه بخش قسمت می‌شود:

ـ پیش از حکومت، مانند خطبه‌های: 5، 67، 139 و...

ـ در هنگام خلافت، مانند خطبه‌های: 3، 12، 15، 16 و...

ـ پس از خلافت، مانند خطبه‌های: 20، 21، 27، 105، 47، 108 و...

2. نامه‌ها که شامل 79 نامه است و تقریباً تمام آن‌ها در زمان خلافت حضرت نوشته شده‌اند.

3. کلمه‌های قصار یا «قصار الحکم» که شامل 480 کلمه است و از نظر موضوع بسیار متنوع است.

سرآمدِ شاعران قریش

«سیدرضی»، گردآورنده‌ی نهج‌البلاغه، شاعری توان‌مند و برجسته بود. او اولین قصیده‌اش را در مدح و ستایش اهل‌بیتf در نُه‌سالگی سرود و چنان مهارتی از خود نشان داد که همگان را شگفت‌زده کرد. سیدرضی پیش از تألیف نهج‌البلاغه نیز، تحت تأثیر سخنان حضرت علیm قرار داشت و در برخی اشعارش، از کلام حکمت‌آمیزِ امامm استفاده کرد. «ابوحکیم عبدالله خبری» اشعار او را که شامل ۱۶۳۰۰ بیت است، گردآوری کرد.

«عبدالملک ثعالبی»، هم‌عصرِ سیدرضی می‌گوید: «او امروز، سرآمدِ شعرای عصر ما و نجیب‌ترین سروران عراق است. سیدرضی، از بزرگ‌ترین شاعران دودمان ابوطالب است.»

مترجم نهج‌البلاغه

«محمد دشتی» در سال 1330 شمسی در محمودآباد (مازندران) به دنیا آمد. او در سال 1343 وارد حوزه‌ی علمیه‌ی قم شد و خیلی زود مدارج ترقی را طی کرد. وی پس از تحصیل، به مطالعه و تحقیق درباره‌ی معارف اهل‌بیتm روی آورد و کتاب‌های فراوانی نوشت. شاخص‌ترین کتابِ او «ترجمه‌ی نهج‌البلاغه» است، تا جایی که به او  «دشتیِ نهج‌البلاغه» می‌گفتند. این ترجمه، حاصل سال‌ها تجربه و تحقیقِ اوست. برخی از ویژگی‌های این ترجمه عبارت‌اند از: نام‌گذاری خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها، اشاره به علوم و فنون روز، عمومی‌بودن ترجمه، رعایت اصل پیام‌رسانی در ضرب‌المثل‌ها، آوردن اسامی اشخاص و اماکن در متن و پاورقی، آوردن توضیحات ضروری در متن و پاورقی و...

حجت‌الاسلام دشتی در سال 1380 درگذشت و در حرم حضرت معصومهn به خاک سپرده شد.

کلامِ امیر

«حمد می‌گوییم او را، بر آن‌چه بوده است و از او یاری می‌جوییم در کار خود، برای آن‌چه خواهد بود. از او می‌خواهیم که دینِ ما را به سلامت دارد؛ همان‌گونه که از او، سلامتِ تن‌های‌مان را می‌طلبیم!»

شعر

می‌ریخت از ماه نگاهش

نور خدا مانند یک رود

«نهج‌البلاغه» مثل یک باغ

در مشرق اندیشه‌اش بود


در کوچه‌های شهر می‌گشت

با شانه‌هایی پُرستاره

با برق تیغش نصف می‌کرد

شب را فقط با یک اشاره


او روزه‌اش را با حضور

گل‌های سرخ آغاز می‌کرد

افطار سبز غنچه‌ها را

با شهد باران باز می‌کرد


جز چاه، او، از رازهایش

پیش کسی دم برنیاورد

مردی که چون خورشید روشن

خفاش‌ها را دربه‌در کرد

(غلامرضا بکتاش)

CAPTCHA Image