نویسنده
سؤال:
چرا خانم‌ها هنگام نماز باید حجاب داشته باشند؟ حتی اگر کسی پیش‌شان نباشد. مگر خدا آن‌ها را بدون حجاب ندیده که حالا موقع نماز باید حجاب داشته باشند؟
هاجر سمواتی- لامرد فارس
جواب:
این اشکال و سؤال در صورتی وارد است که تنها فلسفه‌ی حجاب جنسیت (یعنی زن یا دختر بودن) باشد. در حالی که چنین نیست. چرا حتّی وقتی که ما در خانه تنها هستیم و کس دیگری هم در خانه نیست باز ما پوششی در حدّ نیاز به تن می‌کنیم؟(1) چرا شب‌ها هنگام خواب که به بستر می‌رویم با آن که ملافه و پوشش روی ماست، باز دوست نداریم به طور کامل برهنه باشیم (و مثل انسان‌های اوّلیه به سر ببریم)؟
چرا آدم(ع) و حوّا پس از آن که در بهشت آغازین از میوه‌ی درخت ممنوعه خوردند و جامه‌های‌شان فرو ریخت با آن که محرم یک‌دیگر بودند باز با برگ‌های درختان بهشتی خودشان را پوشاندند؟(2)
پس نمی‌توان گفت تنها دلیل پوشش، دیدن شخص نامحرم است، بلکه شاید بتوان گفت پوشش نوعی احساس نیاز و عفّت و ادب و امنیت ذاتی است که حتّی در تنهایی هم معنا می‌یابد.
اگر علّت پوشش زنان در نماز، دیدن خداوند بود، باید دست‌کم مردان می‌توانستند بدون پوشش نماز بخوانند، در حالی که چنین نیست؛ حتی مردان نیز باید حدّاقل پوشش را در نماز داشته باشند.(3)
شاید هم بتوان گفت جامه‌ی نمازگزار -چه نمازگزار زن یا مرد- نوعی لباس فُرم برای حضور یافتن در محضر خداوند به حساب می‌آید. توضیح آن که ما در هر مجلسی یا مناسبتی جامه‌ای متناسب با آن مجلس را به تن می‌کنیم. در مجالس عقد و عروسی و اعیاد جامه‌ای متناسب با آن و در مجالس عزا و سوگواری نیز متناسب با آن جامه می‌پوشیم. برای ورزش جامه‌ای خاص و برای کار جامه‌ای مخصوص به تن می‌کنیم. پزشکان و پرستاران در هنگام انجام کار جامه‌ای خاص می‌پوشند و پلیس‌ها، روحانیان و افراد دیگر نیز به تناسب مسؤولیت، شغل و حرفه‌ای که دارند جامه‌ای دیگر. با پوشیدن هر لباس احساس هویت شغلی و مسؤولیتی را که بر عهده گرفته‌اند به آن‌ها دست می‌دهد. آیا شایسته نیست که زن و مرد هنگام گفت‌وگو با خداوند بهترین جامه‌ها را به تن کنند و با خدای مهربان خود به گفت‌وگو بپردازند؟ در روایت آمده است که امام حسن مجتبی(ع) هنگامی که به نماز می‌ایستاد بهترین جامه‌هایش را می‌پوشید. از سبب این کار پرسیدند. فرمود: «خداوند زیباست و زیبایی را دوست می‌دارد و من خودم را برای پروردگارم می‌آرایم.» آن‌گاه این آیه را می‌خواند که خداوند فرمان می‌دهد هنگام رفتن به مساجد زینت‌های خود را همراه ببرید.(4)
شاید هم خداوند از خانم‌ها خواسته در حال نماز که بهترین حالت انسان با خداوند است نوعی تمرین حجاب و پوشش کنند تا در حالت‌های دیگر نیز پوشش برای‌شان امری طبیعی جلوه کند؛ زیرا کارهای بزرگ را باید از مقاطعی کوچک آغاز کرد. شاید یکی از عوامل سنگین بودن حجاب برای بعضی از خانم‌ها آن باشد که از آغاز تمرین حجاب نکرده‌اند. وقتی خانمی در حال نماز که حتی نامحرمی او را نمی‌بیند خود را ملزم به رعایت پوشش می‌کند، در حالتی که به مدرسه، کوچه و بازار می‌رود در برابر نگاه نامحرمان بهتر می‌تواند خود را نگاه دارد. همه‌ی آن‌چه را که گفتیم می‌تواند گوشه‌ای از آثار پوشش در حال نماز باشد. البته در این حکم خداوند همچون همه‌ی حکم‌های دیگرش رازهایی نهفته است که تنها او می‌داند و بس؛ چرا که هیچ یک از احکام دین بدون فلسفه نیست و هر یک از آن‌ها راز بلکه رازهایی دارد، هرچند بر ما آشکار نباشد. با این توضیح امیدوارم تا حدودی به پاسخ پرسشت نزدیک شده باشی. باز هم منتظر پرسش‌های سبز شما هستیم. 1. البته در ارتباط انسان‌ها با یک‌دیگر (به ویژه روبه‌رو شدن زن و مرد با یک‌دیگر) می‌توان گفت علّت پوشش داشتن، حفظ بدن و جلوگیری از نگاه‌های هرز و فساد و بی‌بندوباری است؛ امّا آیا می‌توان گفت که تنها علّت حجاب، نگاه کردن دیگران است؟ 2. سوره‌ی اعراف، آیه‌ی22. 3. مرد باید در حال نماز عورتین خود را بپوشاند هرچند کسی او را نمی‌بیند و بهتر است از ناف تا زانو را بپوشاند و از آن بهتر این که لباس کاملی که در برابر افراد محترم می‌پوشد به تن داشته باشد. (رساله‌ی توضیح‌المسائل آیت‌الله مکارم شیرازی، مسأله‌ی 726). 4. بحارالأنوار، ج80، ص169.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله