کوهبنان بر فراز کرمان

شاید تا به حال نام «کوهبنان» را شنیده باشی، شهری که مانند نگینی بر بام کرمان می‌درخشد. می‌گویند نام این شهر از دو واژه‌ی «کوه» و «بنان» که بنان، به معنای پسته‌ی کوهی است گرفته شده است. این شهر زیبا در شمال‌غربی و 165 کیلومتری کرمان واقع شده است.

اگر می‌خواهی از شهر دیدن کنی که سرشار از اماکن تاریخی و قدمت‌های قدیمی باشد، حتماً از کوهبنان دیدن کن. کوهبنان شهری است که مارکوپولو از آن دیدن کرده و توتیای ‌- سرمه‌- معروف آن را به سوغات برده است. مارکوپولو در سفرنامه‌اش از خاطراتش در کوهبنان تعریف کرده و طرز تهیه‌ی توتیا و صنایع‌دستی کوهبنان را نوشته است. با دیدن آثار تاریخی آن و تنفس در آب و هوای خوشش به هزاران سال پیش سفر می‌کنی، هر چه بیشتر آثارش را می‌بینی می‌خواهی بیشتر بدانی و خودت را در آن روزگاران پیدا کنی.

ریشه‌ی مردم این منطقه آریایی است و آداب و رسوم و زبانشان مشابه مادها و پارس‌هاست. مذهبشان شیعه‌ی جعفری است و در حال حاضر ادیان دیگری بین آنان سکونت ندارند. مهمان‌دوستی کوهبنانی‌ها زبانزد است و شاید بتوان گفت نظیرش وجود ندارد.

کوهبنان نیز همچون دیگر شهرهای ایران دارای محصولات کشاورزی زیادی است؛ مثل گندم، جو، ارزن، ذرت، آفتابگردان، پنبه، پسته، بادام، گردو، میوه‌های درختی، یونجه، سیب‌زمینی، سبزیجات، نخود، لوبیا، روناس و سنجد.

سه چشمه‌ی آب گرم و سرد معدنی در این شهر زیبا وجود دارد؛ چشمه‌ی آبگرم گبری، چشمه‌های آب سرد باب جوزی و چشمه‌ی کوه هشونی.

آثار تاریخی به‌یاد‌ماندنی کوهبنان ماجراهای شنیدنی زیادی دارد که داستان هر کدام از آنها حس عجیبی را در انسان زنده می‌کند.

خانقاه شیخ‌ابوسعید: این خانقاه قبل از زمان شاه‌نعمت‌ا... ولی ساخته شده و مرکز عرفان و تصوف و چله‌نشینی بوده است که به دلیل قدمت زیاد این بنا و همچنین نوع گچ‌بری‌هایش به عنوان اولین خانقاه کرمان شناخته شده است. این خانقاه در بین محوطه‌ی چمن‌کاری شده و زیبایی قرار گرفته و درست در کنار آن و بر فراز تپه‌ای بلند، تختی سنگی قرار دارد. این تخت در روزگاران کهن محل برگزاری جلسه‌های عُرفا و چله‌نشینی آن‌ها بوده است و کمی بالاتر از آن اتاقک کوچکی وجود دارد که مخصوص شاه‌نعمت‌ا... ولی بوده است.

قلعه دختر: بر فراز کوه خانقاه، قلعه‌ای وجود دارد همراه با حکایتی عجیب و باورنکردنی. می‌گویند این قلعه متعلق به دختری بوده است که در آن روزگاران حاکم کوهبنان بوده و برای ساخت قلعه از مصالح ساختمانی عجیبی همچون تخم‌مرغ استفاده می‌کرده، و کارگرانش دختران و زنان بارداری بوده‌اند که خیلی از آن‌ها جانشان را در این راه از دست داده‌اند.

خواجه خضر: در حد فاصل خانقاه قرار گرفته است. اتاقی در دل کوه که بیشتر به غاری شبیه است. این اتاقک محل عبادت حضرت‌خضر نبی بوده که مردم امروزی برای برآورده شدن حاجاتشان در آن شمع روشن می‌کنند.

و باز هم در فاصله‌ی نه چندان دور از خانقاه بر سینه‌ی کوه سیاه‌رنگی، غزلی عرفانی با خط نسخ پخته در ارتفاع تقریباً سه متری حک شده است که دیدنش خالی از لطف نیست.

یکی دیگر از مکان جذاب و دیدنی کوهبنان آکواریوم طبیعی آن است. این آکواریوم از سرچشمه‌ای طبیعی منشأ می‌گیرد که آب آن به آبی حیات‌بخش شبیه است. ماهی‌های قرمزرنگی که در این آب زندگی می‌کنند 18ساله‌اند و تمام گردشگران و محققان را به تعجب واداشته‌اند. شاید این ماهی‌ها پس از این نیز، سالهای طولانی زیادی را زنده بمانند و از آب حیات‌بخش این چشمه بهره‌مند شوند.

از دیگر اماکن تاریخی کوهبنان می‌توان از مقبره‌ی شهید کوهبنانی، قلعه‌های تاریخی شعبجره و خانمکان و همچنین آسیاب‌های آبی هشت‌گانه نام برد.

اگر می‌خواهی از مکان‌های مذهبی و مساجد کوهبنان بدانی باید از مسجد جامع آن گفت، که با مساجد دیگر شهرها متفاوت است. از تاریخچه‌ی پرقدمت آن که بگذریم به شکل ظاهری مسجد می‌رسیم که نام تمام افراد بانی ساخت آن در تک تک کاشی‌هایش حک شده است؛ حتی اگر این کمک‌رسانی بسیار اندک بوده، اما باز هم نام آن شخص به یادگار در سینه‌ی مسجد باقی مانده است.

خاک کوهبنان پذیرنده‌ی چهار امامزاده است که مردمش نام هرکدام از این بزرگواران را به احترام می‌برند؛ امامزاده بی‌بی عصمت، امامزاده بی‌بی خاتون، امامزاده زیدابن‌علی و امامزاده سلیمان‌شاه.

در راه بازگشت از این سفر پرخاطره برای سوغات، زیره، قاووت و سرمه‌ی آن را فراموش نکن.