ورزشی/تنیس

تِنیس ورزشی راکتی است که بین دو نفر (انفرادی) یا بین دو تیم دو نفره (دوبل) بازی می‌شود.

هر بازی‌کن راکتی دارد که دارای صفحه‌ای از شبکه‌ی توری است.

بازی‌کن با این راکت، توپی لاستیکی با پوشش نمدی را به زمین حریف پرتاب می‌کند.

بازی‌کنی (یا تیمی) که زودتر امتیاز نهایی را به دست آورد برنده است.

این ورزش ابتدا در بریتانیا، بیش‌تر در میان اعیان، رایج شد و سپس به کشورهای انگلیسی‌زبان رفت و اکنون در همه‌ی کشورها بازی می‌شود.

تاریخچه‌ی تنیس

تا آن‌جا که شواهد تاریخی در این مورد نشان می‌دهد، ورزش تنیس طی قرن‌های 12 و 13 م ابتدا در کشور فرانسه ابداع شد.

در آن زمان مقرّرات و خصوصیات این ورزش با آن‌چه اکنون می‌بینیم تفاوت بسیار داشت.

در سال 1877، اوّلین بار در دنیا، مسابقه‌های تنیس با مقررات و قوانین به‌خصوصی در زمین‌های تنیس ویمبلدون برگزار گردید؛ محلی که هم‌اکنون بزرگ‌ترین مسابقه‌های تنیس دنیا در آن برگزار می‌شود.

مسابقه‌های ویمبلدون در سال 1877، یو اس اوپن در سال 1881، دیویس کاپ در سال 1899 و اوپن استرالیا در سال 1905 و اوپن  فرانسه در سال 1918 شروع به فعالیّت کردند.

زمین بازی انفرادی

زمین بازی مستطیلی است به طول 77/23 متر و به عرض 23/8 متر. زمین از سوی توری که از یک سیم با طناب به قطر حداکثر 8/0 سانتی‌متر آویزان است، به دو نیمه تقسیم می‌گردد. انتهای این سیم با طناب باید به بالای دو پایه در دو سوی تور متصل گردد. قطر پایه‌ی استوانه‌ای یا پایه‌ی مکعب مستطیل شکل نباید بیش از 15 سانتی‌متر باشد. مرکز پایه‌ها باید در فاصله‌ی 914/0 متری از زمین بازی واقع شود و ارتفاع پایه‌ها باید به گونه‌ای تنظیم گردد که قسمت بالای سیم نگه‌دارنده‌ی تور در ارتفاع 7/1 متری از سطح زمین واقع شود.

در صورتی که از زمین مشترک برای دوبل و انفرادی استفاده شود باید تور را با دو پایه که پایه‌های بازی انفرادی نامیده می‌شوند، در ارتفاع 7/1 متری قرار داد. قطر مرکز این پایه‌ها نباید بیش از 5/7 سانتی‌متر باشد و در هر طرف در فاصله‌ی 914/0 متری از زمین انفرادی واقع می‌گردد...

اجزای ثابت زمین

اجزای ثابت زمین دربرگیرنده‌ی تور، پایه‌ها‌ی نگه‌دارنده‌ی طناب یا سیم نگه‌دارنده‌ی تور، نوار تور و کمربند نگه‌دارنده‌ی تور، موانع انتهایی و کناری جایگاه‌ها، صندلی‌های ثابت یا قابل نقل و انتقال اطراف زمین بازی، داور، داور تور، داور خطای پا، خط نگه‌داران و توپ‌جمع‌کن‌هاست.

توپ تنیس

توپ از اجزای اصلی بازی تنیس است. توپ تنیس بسیار کوچک‌تر از توپ‌های فوتبال و والیبال و یا رشته‌های دیگر است، امّا کوچک‌ترین توپ نیست؛ چرا که توپ پینگ‌پنگ کوچک‌ترین توپ در ورزش است. مختصری از مشخصات توپ تنیس:

سطح بیرونی توپ باید یک‌نواخت، سفید و یا زردرنگ باشد. اگر روی توپ درزی وجود داشته باشد، این محل نباید به صورت دوخته و به شکل بخیه باشد. قطر توپ باید بیش از 35/6 سانتی‌متر و کم‌تر از 67/6 سانتی‌متر باشد و وزن آن باید بیش از 7/56 گرم و کم‌تر از 5/58 گرم باشد...

سرویس در قوانین تنیس

سرویس حرکتی در ورزش تنیس است که با آن بازی تنیس شروع می‌شود. این حرکت که از انتهای زمین هر بازی‌کن انجام می‌شود به این صورت است که بازی‌کن توپ را به سمت هوا پرتاب کرده و در حین فرود آمدن (در بالای سر خود) با راکت تنیس به آن ضربه زده و توپ را به منطقه‌ی مشخص در زمین حریف می‌فرستد. اگر برای بار اوّل توپ به تور تنیس برخورد کند امتیازی به حریف داده نمی‌شود و این شانس را به بازی‌کن می‌دهد که یک بار دیگر اقدام به زدن سرویس نماید؛ امّا اگر در مرتبه‌ی دوم توپ به تور برخورد کند، ولی از آن عبور نکند امتیاز به حریف داده می‌شود. زدن سرویس انواع مختلفی دارد که در زیر به آن‌ها اشاره شده است:

* انتخاب زمین و سرویس.

* سرویس.

* خطای پا.

* اجرای ضربه‌ی سرویس.

* خطای سرویس.

* سرویس دوم.

* زمان اجرای سرویس.

* قانون اعلام «بجا».

* قانون بجا در سرویس.

* ترتیب اجرای سرویس.

* زمان تعویض زمین.

* توپ در گردش.

* ثبت امتیاز به نفع زننده‌ی سرویس.

* ثبت امتیاز به نفع دریافت‌کننده‌ی سرویس.

* مواردی که سبب از دست دادن امتیازات می‌گردد و...

توپ در گردش

از لحظه‌ای که سرویس زده می‌شود توپ در گردش خواهد بود، به غیر از مواردی که خطا یا «بجا» اعلام گردد. توپ تا زمان اعلام امتیاز باید در گردش بماند.

برخورد توپ به اجزای ثابت زمین

اگر توپ در گردش بعد از برخورد با زمین و اجزای ثابت زمین (به جز تور، پایه‌های زمین، پایه‌های بازی انفرادی طناب یا سیم نگه‌دارنده‌ی تور، کمبرند تور یا نوار تور) برخورد نماید، امتیاز به بازی‌کن زننده‌ی ضربه تعلق می‌گیرد. چنانچه قبل از اصابت توپ به زمین، آن توپ به اجزای ثابت زمین برخورد نماید، امتیاز به حریف زننده‌ی توپ تعلق می‌گیرد.

نکته: اگر توپ برگشت داده شده به داور یا صندلی داور و یا جایگاه برخورد نماید و بازی‌کن مدعی باشد که توپ در مسیر ورود به داخل زمین بوده، بازی‌کن امتیاز را از دست می‌دهد.

بازی‌کنی امتیاز از دست می‌دهد که:

* قبل از این‌که توپ دو بار به زمین بخورد قادر به برگرداندن توپ از روی تور نشود.

* بازی‌کن توپ را به صورتی برگرداند که به یکی از اجزای ثابت زمین و یا هر چیز دیگر خارج از محدوده‌ی خطوط دربرگیرنده‌ی زمین حریف برخورد کند.

* بازی‌کن توپ را خارج از محدوده‌ی خطوط زمین حریف برگرداند.

* توپ را عمداً با راکت بگیرد، یا حمل کند و یا عمداً به توپ بیش از یک بار ضربه بزند...

حساب امتیازها در یک گیم

هرگاه بازی‌کنی امتیاز اول را بگیرد، امتیاز 15 برای آن بازی‌کن ثبت می‌شود. با گرفتن امتیاز دوم، امتیاز 30 اعلام می‌شود. با گرفتن امتیاز سوم، امتیاز آن بازی‌کن 40 اعلام می‌شود. هرگاه بازی‌کن امتیاز چهارم را نیز بگیرد، امتیاز به صورت اعلام «گیم» مشخص می‌شود.

اگر هریک از دو بازی‌کن سه امتیاز بگیرند، حساب امتیاز «برابر» (دیویس) اعلام می‌شود. در این شرایط بازی‌کنی که دو امتیاز پیاپی بگیرد برنده‌ی گیم است.

اگر بازی‌کن مانع حریف شود:

اگر بازی‌کن عملی انجام دهد که مانع اجرای ضربه از سوی حریف شود، چنانچه این عمل عمدی باشد، بازی‌کن امتیاز را از دست می‌دهد و اگر سهوی باشد، باید اعلام «بجا» شود. اگر بازی‌کنی برای زدن ضربه، از روی تور داخل زمین حریف خم شود و بازی‌کن حریف برای او مزاحمت ایجاد کند داور می‌تواند امتیاز را به بازی‌کن اول که قصد زدن ضربه را داشت بدهد و یا «بجا» اعلام کند.

اگر عاملی خارجی (مانند تماشاچی) جلو ضربه زدن بازی‌کن را بگیرد، داور باید اعلام «بجا» کند.

حفظ تداوم بازی و زمان‌های استراحت

از لحظه‌ی اجرای سرویس اول تا خاتمه‌ی مسابقه بازی باید به صورتی مستمر ادامه یابد.

برخی از شرایط بازی را در زیر می‌خوانید:

* اگر سرویس اول خطا باشد، سرویس‌زننده باید بدون تأخیر اقدام به زدن سرویس دوم کند.

* بازی‌کن نباید جهت تجدید نیرو و یا نفس‌گیری، بازی را به حال تعلیق درآورد.

* در پیش‌آمدهای منجر به جراحت داور می‌تواند برای یک‌بار و به مدت سه دقیقه بازی را متوقف کند. سازمان‌دهندگان مسابقه‌های بین‌المللی و مسابقه‌های تیمی مورد تأیید فدراسیون بین‌المللی تنیس ITF می‌توانند یک بار مهلت توقف بازی را از سه دقیقه به پنج دقیقه افزایش دهند.

* اگر تحت شرایطی خارج از اختیار بازی‌کن، البسه، کفش و یا وسایل او (به غیر از راکت تنیس) دچار اشکال یا آسیب شوند به نحوی که ادامه‌ی بازی را ناممکن کند، داور می‌تواند بازی را متوقف کند تا اشکال تصحیح شود.

* داور می‌تواند هر زمان که تشخیص دهد بازی را متوقف و یا به تأخیر اندازد.

* بعد از ست سوم در مورد بانوان و پس از ست دوم برای مردان بازی‌کنان می‌توانند حداکثر ده دقیقه استراحت کنند.

راهنمایی بازی‌کن از سوی مربی

در حین انجام مسابقه‌های تیمی، بازی‌کن می‌تواند در مواقع تعویض زمین، در خاتمه‌ی گیم، از سوی کاپیتان که در زمین بازی حضور دارد راهنمایی شود. در هیچ مسابقه‌های دیگری بازی‌کن حق دریافت راهنمایی ندارد. اِعمال دقیق مفاد این قانون ضروری است. پس از دادن اخطار لازم می‌توان بازی‌کن خاطی را اخراج کرد.