ورزشی

وشو

یکی از قدیمی‌ترین هنرهای رزمی، بدون هیچ شکی وشو است. محل تولد وشو کشور چین است و می‌توان گفت که وشو از تلفیق همه‌ی هنرهای رزمی سنتی و باستانی چین به‌وجود آمده است. پیدایش وشو به زمان‌های بسیار دور که اولین صورت اجتماعات بشری در جوامع اولیه به‌وجود آمدند برمی‌گردد. در آن زمان‌ها به منظور حفظ سلامتی، درمان بیماری‌ها، افزایش بنیه‌ی جسمانی، افزایش طول عمر و آموزش مهارت‌های نظامی به افراد آن جوامع، حرکاتی ابداع گردید که بسط و گسترش آن در طول ادوار مختلف به ورزش زیبا و جذاب وشوی امروزی بدل شده است. معتبرترین روایتی که در این خصوص نقل شده حاکی از آن است که در حدود سال‌های 520 بعد از میلاد، یک راهب هندی به نام بودهیدرهارما (یا داروماتائیشی) که در چین به نام «تامو» شناخته می‌شود به منظور اشاعه تعالیم مذهبی، از هند راهی چین شده و در معبدی به نام «شائولین» تعلیمات خود را آغاز می‌کند.

تعالیم راهب تامو شامل مجموعه‌ای از تمرین‌های پرهیزگاری و قواعد خشک انضباطی بود که به خاطر وضعیت جسمانی ضعیف، پیروان تامو طاقت تحمل تمرین‌ها را از دست داده و به تدریج دچار ضعف و بی‌حالی می‌شدند. این موضوع باعث شد راهب تامو به مدت چند سال از معبد جدا شده و در غاری به تفکر و مراقبت بپردازد. او در این مدت حرکاتی را به منظور تقویت بینه‌ی جسمانی راهبان معبد ابداع کرد و در بازگشت به شائولین، با تمرین‌های ابداعی خود، شاگردانش را تحت تعلیم قرار داد.

به این ترتیب تکنیک‌های رزمی شائولین گسترش یافته و در دوره‌های مختلف، تکنیک‌های جدید و سبک‌های مختلفی با الهام گرفتن از پدیده‌های طبیعی مثل طوفان، رعد و برق و حرکات و روش‌های تهاجمی و تدافعی حیواناتی مثل درنا، ببر، خرس، اژدها، و‌... به‌وجود آمدند.

امروزه وشو به صورت جهانی درآمده و فقط منحصر به کشور چین نیست و مردم کشورهای مختلف برای سلامتی و قهرمانی این رشته‌ی ورزشی را تمرین می‌کنند.

در وشو به دو شکل کار می‌شود:

زمینه‌ی تالو (اجرای فرم‌های سنتی چینی به صورت زیبا به هم‌راه حرکات ژیمناستیکی)

زمینه‌ی سانشو (مبارزه‌ی آزاد)

زمینه‌ی تالو دارای چهار سبک معروف جهانی است که معمولاً در مسابقه‌های بین‌المللی دارای رده‌های قهرمانی است:

1) سبک چانگ‌چوآن: به این سبک در چین مشت بلند می‌گویند که در مناطق شمالی چین ابداع شد. حرکاتی با سرعت و انعطاف بالا در این سبک وجود دارند که معمولاً به هم‌راه دویدن‌های کوتاه و بلند انجام می‌شود.

2) سبک نان چوآن: یا مشت کوتاه که در مناطق جنوبی چین ابداع شد و به خاطر داشتن مشت‌های سریع و انجام حرکات فرم درجا این لقب را گرفته است.

3) سبک‌ تای‌چی‌چوآن: مشت تنفسی نام این سبک است که تنفس ریتمیک هم‌راه و هماهنگ با حرکات فرم از ویژگی‌های این سبک است. هنر رزمی تای‌چی‌آن از سبک‌های درونی است که برخلاف دو سبک گفته شده در بالا، روی روح و روان کار می‌کند که در روند تمرین این سبک جسم نیز ساخته شده و هنرجو را به سطح بالایی از سلامتی و آمادگی جسمانی می‌رساند. امروزه این هنر رزمی را در سراسر جهان به خاطر سلامتی جسمانی و روانی و برای رسیدن به آرامش روحی انجام می‌دهند.

4) سبک شائولین: سبک معروف و کهن وشو است که یک سبک درونی بیرونی است؛ یعنی سختی و خشونت دو سبک «چانگ‌چوآن» و نرمی و پرداختن به درون سبک «تای‌چی» را دارد.

سان‌شو: یعنی مبارزه‌ی آزاد روی رینگ با استفاده از دستان، پاها و زیرگیری.

طرز ایستادن در هنگام آغاز مبارزه باید این‌گونه باشد: پاها کمی بازتر از عرض شانه‌ها و پای ثابت باید به‌قدر کافی از پای جلویی فاصله داشته باشد تا قدرت و نفوذ لازم را در هنگام حمله و یا زمانی که حریف به عقب هل داده می‌شود وجود داشته باشد.

همچنین مبارز باید در برابر ضربات مستقیم از جناحین مقاومت و ایستادگی کند. سان‌شوکار باید انعطاف‌پذیری کاملی در هنگام استفاده از فنون Yin و Yang، در زمان رقص پا و یا ضربه زدن به حریف و یا تغییر حرکات از نرم به سخت و فنون زمینی یا هوایی را داشته باشد.

سر باید هم زمان با حرکت بدن در حرکت باشد و ضربه‌های مشت نیز در هماهنگی کامل با وزن بدن باشد. هیچ‌گاه نباید سر را در یک خط شناخته شده و مشخص قرار داد.

مشخصه‌ی اصلی لگد در سان‌شو، حمله از کنار یا ضربه با پای کناری است.

در سان‌شو آن‌قدر که ضربات لگد می‌توانند کار‌ساز باشند ضربات مشت کاربری ندارند. بسیاری از سان‌شوکاران به انعطاف‌پذیری بین حرکات پای‌شان توجه نمی‌کنند و در نتیجه در بسیاری از مسابقه‌ها دچار مشکل می‌شوند. علاوه بر این، بسیاری از آن‌ها تلاش می‌کنند تا ضربات لگد و مشت خود را تقویت کنند؛ اما غافل از این نکته هستند که ضربات قوی لگد و مشت در درگیری‌ها نیازمند داشتن یک جفت پای ماهر و آماده است؛ به عبارت دیگر، سان‌شوکار باید در همه‌ی زمینه‌ها دارای قدرت کافی باشد و در یک محدوده‌ی وسیع فنون را اجرا کند.

در سال 1958 نخستین پیش‌نویس قوانین مسابقه‌های وشو از طرف چینی‌ها گردآوری و تدوین شد.

در سال 1987 اولین دوره‌ی بازی‌های آسیای وشو در شهر یوکوهامای ژاپن برگزار شده و فدراسیون آسیایی وشو (WFA) تأسیس گردید. در سال 1990 و در طی یازدهمین دوره‌ی بازی‌های آسیایی پکن، این ورزش رسماً به عنوان یک رویداد رقابتی و بین‌المللی معرفی شد و فدراسیون جهانی این ورزش به نام (IWUF) تشکیل و فعالیت خود را آغاز کرد. اولین دوره‌ی مسابقه‌های وشو قهرمانی جهانی در سال 1991 در کشور چین برپا شده و دوره‌های بعدی آن هر دو سال یک‌بار برگزار شود. امروزه وشو یکی از پر‌طرفدارترین ورزش‌های رزمی در سراسر جهان بوده و در سال 2008 به عنوان یکی از رشته‌های المپیک، وارد این مسابقه‌ها شد.