فوتبال

سیدمهدی حسینی

فوتبال، ورزشی گروهی است که در آن دو گروه یازده نفره درمقابل هم بازی می‌کنند. بسیاری فوتبال را پرطرفدارترین ورزش جهان می‌دانند. این ورزش در زمینی مستطیل‌شکل با پوشش چمن طبیعی یا مصنوعی انجام می‌شود که در انتهای عرضی دو ضلع آن دو دروازه قرار داده شده است. هدف در این بازی وارد کردن توپ به دروازه‌ی حریف است. دروازه‌بان تنها کسی است که در این بازی حق استفاده از دست‌ها و بازوهای خود را دارد. دیگر بازی‌کنان توپ را با پا و گاهی با ضربه‌ی سر و سینه به گردش درمی‌آورند. هر تیمی بیش‌ترین گل را به حریف بزند برنده‌ی بازی است. قوانین فوتبال مدرن و به شکل امروزی آن در کشور انگلستان وضع شد.

نهاد اداره‌کننده‌ی فوتبال در جهان فیفا (FIFA) نام دارد.

معتبرترین مسابقه‌ها در این رشته‌ی ورزشی «جام جهانی فوتبال» نام دارد که هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود.

تاکنون 19 دوره بازی‌های جام‌جهانی برگزار شده است. این رویداد، هنگام برگزاری، بینندگان زیادی دارد که شمار آن دو برابر بینندگان بازی‌های المپیک تابستانی است.

در زیر خلاصه‌ای از قوانین رایج فوتبال را برای‌تان شرح داده‌ایم:

خلاصه‌ای از قوانین هفده‌گانه‌ی فوتبال:

قانون اول: در مسابقه‌های بین‌المللی طول زمین مسابقه نباید بیش از 120 متر و کم‌تر از 100 متر و عرض آن بیش از 75 متر و کم‌تر از 64 متر باشد.

نکات مهم:

1- در گوشه‌ی زمین، قوس کرنر ربع دایره به شعاع یک‌متر رسم گردد.

2- ارتفاع میله‌ی پرچم نقطه‌ی کرنر حداقل 150 سانتی‌متر باید باشد.

3- رنگ تیر دروازه‌ها باید سفید باشد.

4- رسم دایره‌ای در نیمه‌ی زمین به شعاع 9/15 متر است.

قانون دوم: توپ مسابقه

توپ بایستی گرد و کروی باشد. از چرم و یا جنس مناسب دیگر باشد. وزن توپ نباید کم‌تر از 410 گرم و بیش‌تر از 450 گرم باشد.

قانون سوم: تعداد بازی‌کنان

تعداد هر تیم نباید بیش‌تر از یازده بازی‌کن باشد، که یکی از آن‌ها دروازه‌بان است. اگر تعداد بازی‌کنان کم‌تر از هفت نفر باشد مسابقه نباید آغاز گردد. در بازی‌هایی که تحت نظارت فیفا یا فدراسیون‌های ملی انجام می‌گیرد، حداکثر جانشین، 3 نفر است. در بازی‌های دوستانه تعداد تعویض توافقی است.

بازی‌کن جانشین زمانی می‌تواند داخل زمین شود که بازی‌کن اصلی زمین بازی را ترک کرده و سپس با علامت داور می‌تواند وارد زمین بازی شود.

قانون چهارم: وسایل بازی‌کنان عبارت‌اند از:

پیراهن- شورت- جوراب ساق بلند- محافظ ساق (قلم‌بند)- کفش مخصوص.

قانون پنجم و ششم: داوران

داوری در مسابقه‌ی فوتبال به عهده‌‌ی چهار داور است. داور وسط که داور اصلی است، در زمین فوتبال هم‌راه بازی‌کنان حرکت می‌کند. دو کمک‌داور در کناره‌های زمین و روی خطوط طولی انجام وظیفه می‌کنند.

داور چهارم بیرون زمین وظیفه‌ی تعویض بازی‌کنان، ثبت برگه‌ی تعویض و اعلام وقت اضافی را برعهده دارد.

وظایف داور وسط (اصلی)

1- اجرای قوانین بازی.

2- کنترل بازی با هم‌کاری کمک‌داوران.

3- اطمینان از قانونی‌بودن توپ،‌ زمین و وسایل بازی‌کنان.

4- نگه‌داشتن بازی درصورت آسیب‌دیدگی بازی‌کن.

5- اعلام و نگه‌داشتن وقت بازی.

6- اعلام شروع بازی بعد از هر توقف.

7- دادن آوانتاژ.

8- تهیه‌ی گزارش بازی.

وظایف کمک‌داور:

1- مشخص می‌کند چه زمانی توپ از زمین خارج شده است.

2- توپ از کدام نقطه خارج شده است.

3- کدام تیم ضربه‌ی دروازه، کرنر یا پرتاب اوت را انجام دهد.

4- اعلام آفساید کند.

5- خطاهایی را که از چشم داور دور است، اعلام کند.

6- اعلام گذشتن توپ از خط دروازه.

بدیهی است در این‌جا فقط نکاتی به اختصار از وظایف داوران را شرح داده‌ایم.

قانون هفتم:

مدت بازی: دو وقت مساوی 45 دقیقه است؛ مگر دو تیم قبل از آغاز بازی توافق کنند که وقت را کم کنند. زمان استراحت بین دو نیمه نباید از 15 دقیقه بیش‌تر باشد و تنها با موافقت داور می‌تواند تغییر کند.

قانون هشتم: شروع مجدد بازی

1- بعد از به ثمر رسیدن هر گل.

2- در شروع نیمه‌ی دوم بازی.

3- در شروع هر نیمه وقت اضافه.

نکته: با ضربه‌ی شروع مسابقه می‌توان مستقیماً گل زد.

قانون نهم:

توپ خارج از بازی است زمانی‌که: 1- تمام توپ از روی خط دروازه یا خط طولی از روی زمین یا هوا عبور کند. 2- بازی از سوی داور متوقف شده باشد.

توپ داخل بازی: در همه حال توپ در داخل بازی است، حتی اگر 1- بر اثر برخورد با داور و کمک‌داور زمانی‌که در داخل زمین هستند، به زمین برگردد.

2- توپ براثر برخورد با تیرک پرچم گوشه یا برخورد به تیرهای دروازه داخل زمین باقی بماند.

قانون دهم:

تیمی برنده است که تعداد گل بیش‌تری در جریان مسابقه به ثمر رسانده باشد.

قانون یازدهم: خطاها و رفتارهای ناشایست

ده خطای زیر را که به طریقی و به تشخیص داور انجام گیرد، یک ضربه‌ی آزاد مستقیم گرفته می‌شود، عبارت‌اند از:

1- هنگامی که حریف در حال گل زدن یا اقدام به آن است.

2- پشت‌پا زدن یا اقدام به آن.

3- پریدن روی بازی‌کن حریف.

4- تنه زدن به حریف.

5- زدن یا اقدام به آن.

6- هل دادن حریف.

7- تکل روی حریف؛ به طوری‌که قبل از لمس توپ با حریف برخورد کند.

8- آب دهان انداختن به حریف.

9- گرفتن حریف.

10- دست زدن عمدی به توپ (بجز دروازه‌بان).

توجه: اگر هریک از ده خطای فوق در محوطه‌ی جریمه صورت پذیرد یک ضربه‌ی پنالتی به نفع تیم حریف اعلام می‌شود.

قانون دوازدهم:

اگر بازی‌کنی به تشخیص داور هریک از خطاهای زیر را مرتک شود، یک ضربه‌ی آزاد غیرمستقیم به نفع تیم مقابل اعلام می‌شود:

1- بازی‌کردن به نحو خطرناک.

2- سد کردن.

3- جلوگیری از رهاکردن توپ با دست از سوی دروازه‌بان.

قانون سیزدهم:

اگر دروازه‌بان یکی از 5 خطای زیر را در داخل محوطه‌ی خود انجام دهد، یک ضربه‌ی آزاد مستقیم گرفته می‌شود:

1- دروازه‌بان توپ را بیش از 6 ثانیه در اختیار داشته باشد.

2- بعد از رهاکردن توپ آن‌را دوباره با دست لمس کند، قبل از این‌که توپ با بازی‌کن حریف برخورد داشته باشد.

3- وقت را تلف کند.

4- توپ پرتاب‌شده از اوت از سوی بازی‌کن خودی را با دست لمس کند.

5- چنانچه بازی‌کن خودی، عمدی توپ را با پا به دروازه‌بان پاس بدهد و دروازه‌بان توپ را با دست لمس کند.

قانون چهاردهم:

اگر بازی‌کنی یکی از هفت خطای زیر را انجام دهد کارت زرد می‌گیرد:

1- برای رفتار غیرورزشی گناه‌کار باشد.

2- مخالفت خود را با کلمات و عمل نشان دهد.

3- از روی عمد قوانین بازی را نقض نماید.

4- آغاز مجدد بازی را به تأخیر اندازد.

5- عدم رعایت فاصله در ضربه‌های آزاد یا کرنر و...

6- عمداً زمین بازی را بدون اجازه‌ی داور ترک کند.

7- بدون اجازه‌ی داور، دوباره وارد زمین شود.

قانون پانزدهم: خطاهای قابل اخراج

1- بازی‌کن برای خطای شدید گناه‌کار باشد.

2- برخورد بسیار شدید.

3- آب‌دهان انداختن به حریف یا هر شخص دیگر.

4- وضعیت آشکار گل را با دست زدن از حریف سلب کند.

5- وضعیت آشکار گل را از حرکت رو به جلو حریف با خطایی که منجر به پنالتی یا ضربه‌ی آزاد باشد، سلب کند.

6- استفاده از الفاظ توهین‌آمیز، بی‌احترامی و فحش‌دادن.

7- گرفتن دومین کارت زرد در یک بازی.

قانون شانزدهم:

ضربات آزاد بر دو قسمت می‌باشد: مستقیم و غیرمستقیم.

در هر دو ضربه، توپ بایستی ثابت باشد. زننده نمی‌تواند دوبار پشت سرهم به توپ ضربه بزند، مگر این‌که بازی‌کن دیگری توپ را لمس کند.

ضربات آزاد مستقیم: اگر مستقیم وارد دروازه‌ی حریف شود گل به‌حساب می‌آید.

اگر بازی‌کنی ضربه‌ی آزاد غیرمستقیم را وارد دروازه‌ی خودی کند، یک ضربه‌ی کرنر برای حریف گرفته می‌شود.

اگر ضربه‌ی آزاد غیرمستقیم، وارد دروازه‌ی حریف شود، گل قبول نیست، بلکه ضربه‌ی دروازه به‌حساب می‌آید.

قانون هفدهم:

ضربه‌ی دروازه: روشی برای شروع مجدد بازی است. اگر ضربه‌ی دروازه مستقیم به دروازه‌ی تیم مقابل زده شود، گل به‌دست می‌آید.

بازی‌کن تیم مقابل بایستی در هنگام ضربه‌ی دروازه خارج از محوطه‌ی جریمه قرار گیرد.

درباره‌ی ضربات پنالتی

در مسابقه‌هایی که بایستی یک تیم برنده باشد، بعد از این‌که مسابقه با نتیجه‌ی مساوی به پایان رسید، دو تیم 5 ضربه‌ی پنالتی می‌زنند. داور با استفاده از سکه، زننده‌ی اولین ضربه را مشخص می‌کند. اگر بعد از 5 ضربه، دو تیم همچنان مساوی بودند، هرتیم یک ضربه‌ی پنالتی می‌زند تا زمانی‌که یک تیم بازنده شود.