علمی

کابوس

نویسنده: ماری ال.گاوین

مترجم: سیدحسن حسینی

رابرت خوابیده است. ساعتی بعد از این‌که به خواب می‌رود شروع می‌کند به خواب دیدن. او در حال دیدن رؤیای زیبایی است. در کنار ساحل دریا هم‌راه با پدر و مادر در حال تفریح و استراحت است. بعد از مدتی به موج سواری می‌پردازد؛ اما ناگهان یک هیولای دریایی کمی جلوتر از آن‌ها سر از آب بیرون می‌آورد و آماده‌ی حمله به آن‌ها می‌شود. رابرت در رخت‌خوابش دست و پا می‌زند و سعی می‌کند با آن هیولا مبارزه کند. وقتی جیغ می‌کشد، مادر وارد اتاق خواب او می‌شود. او می‌گوید: «رابرت، عزیزم! همه چیز رو به راه است. تو خواب بد دیدی. اما حالا بیداری. دیگر تمام شد. حالا تو در امان هستی.»

کابوس دقیقاً چیست؟

اگر تاکنون کابوس دیده‌اید باید به شما بگویم ک شما تنها نیستید. تقریباً همه هر از چند گاهی کابوس می‌بینند. بزرگ‌سالان هم مثل بچه‌ها دچار کابوس می‌شوند. کابوس در واقع یک خواب بد است؛ یک رؤیای ترس‌ناک که دیدنش اصلاً خوشایند نیست. اما کابوس هرچه که باشد واقعی نیست و به کسی آسیبی نمی‌رساند.

وقتی شما می‌خوابید مغزتان مثل یک دستگاه برقی نیست که خاموش شود، بلکه مراحل مختلف و متعددی از خواب را طی می‌کند. یکی از این مراحل مرحله‌ی حرکت سریع چشم (REM) نام دارد. چرا این مرحله از خواب را این‌گونه نام‌گذاری کرده‌اند؟ چون در طول این مرحله از خواب، چشم زیر پلک‌های بسته به سرعت جلو و عقب می‌رود و در حرکت است. در این مرحله است که شما رؤیا می‌بینید. گاهی اوقات هم این رؤیا وحشت‌ناک و عذاب‌آور می‌شود.

تقریباً هر 90 دقیقه مغز شما یک دور مراحل مختلف خواب را می‌گذراند و به مرحله‌ی REM می‌رسد. مدت زمانی که مغز در مرحله‌ی REM باقی می‌ماند، هرچه به صبح نزدیک می‌شویم بیش‌تر می‌شود. طولانی‌ترین مدت مرحله‌ی REM صبح است. اگر در طول این مرحله از خواب بیدار شوید، رؤیایی را که دیده‌اید می‌توانید به یاد آورید. به خاطر همین است که بیش‌تر کابوس‌ها صبح دیده می‌شوند.

چرا من کابوس می‌بینم؟

اتفاق‌های استرس‌زایی که در طول روز با آن‌ها مواجه می‌شویم می‌توانند رؤیاهای مرحله‌ی  REM خواب را به کابوس تبدیل کنند. کابوس می‌تواند راهی برای خواباندن فشار زندگی روزانه باشد. فشارهایی همچون مشکل‌های درون خانه، مشکل‌های مدرسه، استرس به خاطر بازی‌های ورزشی و فشار ناشی از تکالیف زیاد و عجله‌ای. بعضی وقت‌ها هم تغییرها و مشکل‌های بزرگ‌تری همچون نقل مکان به محل یا شهر دیگر، بیماری و یا مرگ یکی از عزیزان می‌‌تواند استرس و فشاری به جا بگذارد که باعث کابوس در شب شود. عامل دیگری که می‌تواند باعث کابوس دیدن شود تماشای فیلم‌ها و برنامه‌های ترس‌ناک یا خواندن کتاب داستان‌های وحشت‌ناک است؛ مخصوصاً اگر قبل از خواب باشد.

گاهی اوقات هم وقتی شما مریض می‌شوید، مخصوصاً اگر تب داشته باشید، کابوس می‌بینید. بعضی از داروها و درمان‌های خاص نیز می‌توانند دلیل کابوس‌ دیدن‌های بیش از حد شوند. پس چنانچه تحت درمان خاصی هستید و کابوس دیدن‌تان غیر عادی و تعداد آن بیش‌تر شده حتماً با پدر و مادر و دکترتان این را در میان بگذارید.

چگونه می‌توان از کابوس دیدن جلوگیری کرد؟

اگرچه دیدن کابوس هر از چند گاهی امری طبیعی و عادی است، تکنیک‌هایی وجود دارد که می‌توان با آن‌ها کابوس را تحت کنترل درآورد.

برنامه‌ی خوب و منظمی برای خواب داشته باشید. سعی کنید هر شب در یک ساعت مشخص بخوابید و در یک ساعت مشخص نیز از خواب بیدار شوید. از خوابیدن در طول روز خودداری کنید مگر کمی هنگام ظهر یا این‌که مریض باشید و حالت‌تان خوب نباشد یا شب قبل به اندازه‌ی کافی نخوابیده باشید. از خوردن و تمرین‌های فیزیکی قبل از خواب خودداری کنید. از تماشای برنامه‌ها و خواندن داستان‌‌های ترس‌ناک بپرهیزید، اگر فکر می‌کنید ممکن است موجب کابوس دیدن شما شوند.

سعی کنید یکی از چیزهایی که به آن علاقه دارید موقع خواب در کنارتان باشد. این به بعضی از بچه‌ها کمک می‌کند احساس امنیت و احساس راحتی داشته باشند.

از یک چراغ خواب استفاده کنید. موقعی که در اتاق خواب شما چراغ خواب وجود دارد و در طول شب روشن است، اگر چنانچه شب کابوس دیدید و از خواب بیدار شدید، روشنایی نور چراغ خواب به شما کمک می‌کند اطراف و اشیای دور و برتان را ببینید و اطمینان حاصل کنید که آن فقط یک کابوس بوده و حالا دیگر تمام شده است و شما در اتاق خواب‌تان هستید نه جایی که در کابوس‌تان آن‌جا بودید.

در اتاق‌تان را باز بگذارید. این به شما کمک می‌کند به خاطر داشته باشید که خانواده‌ی‌تان در همین نزدیکی شمایند. اگر قبل از خواب می‌ترسید، از اتاق خارج شوید و یکی از اعضای خانواده‌ را که بیش‌تر دوستش دارید پیدا کنید تا اطمینان قلبی‌تان برگردد. این را هم بدانید هیچ وقت برای در آغوش کشیدن و در آغوش کشیده شدن دیر نشده است.

اگر کابوس‌ها رهای‌مان نکردند چه کنید؟

بیش‌تر وقت‌ها کابوس‌ها مشکل‌های بزرگی نیستند. معمولاً اگر راجع به خواب بدتان با یکی از بزرگ‌ترها صحبت کنید می‌تواند به شما کمک کند از آن راحت شوید؛ حتی همین حرف زدن در مورد رؤیای بدتان می‌تواند احساس خوبی به شما بدهد. اگر چیزی در طول روز باعث رنجش و آزار شما شده است صحبت کردن در مورد آن‌ها قبل از خواب می‌تواند مفید باشد. بعضی از بچّه‌ها کابوس‌شان را می‌نویسند و به آن‌ها پایان خوبی می‌دهند. مثلاً رابرت که کابوس هیولای دریایی را دید می‌توانست صبح روز بعد آن را بنویسد و در پایان داستان از دوست شدن با هیولا صحبت کند و بگوید هیولا رابرت و پدر و مادرش را بر پشت سوار کرد و در دریا ساعت‌ها این طرف و آن طرف برد.

اگر شما زیاد کابوس می‌بینید، بد نیست که با پدر و مادر به یک روان‌شناس مراجعه کنید تا به شما کمک کند از شر کابوس‌های‌تان راحت شوید. شاید مشکلی روحی یا هر چیز دیگری که آزارتان می‌دهد عامل اصلی کابوس دیدن‌تان می‌شود که با شناسایی روان‌شناس برطرف می‌شود.

به یاد داشته باشید کابوس‌ها واقعی نیستند و نمی‌توانند به شما آسیب برسانند. دیدن یک رؤیای ترس‌ناک به این معنی نیست که آن کابوس یک روز در زندگی روزانه‌ی شما اتفاق خواهد افتاد. همچنین به این معنی نیست که شما فرد بدی هستید که این‌قدر رؤیای بد و ترس‌ناک می‌بینید. هر کس، هر از چند گاهی رؤیای بد یا همان کابوس می‌بیند. اگر بعد از کابوس وحشت و ترس سراغ‌تان آمد نباید فکر کنید بچه‌اید، هنوز بزرگ نشده‌اید و ترسو هستید. نه! این‌طور نیست! اگر لازم بود بعد از دیدن خواب بد پدر، مادر یا حتی خواهر و برادر را در آغوش بگیرید هیچ مشکلی ندارد. بعضی وقت‌ها حرف زدن با پدر و مادر یا در آغوش گرفتن آن‌ها حتی برای یک لحظه، تنها چیزی است که به آن نیازمندید.

ممکن است کابوس‌ها کمی‌ ترس‌ناک باشند؛ اما حالا دیگر شما می‌دانید برای کنترل آن‌ها چه کاری انجام دهید. خواب‌‌های طلایی ببینید!