شوالیه‌ی دنیای علم و دانش

«اسحاق نیوتن»

مصطفی بیان

اسحاق نیوتن مرد تاریخ علم و دانش، در چهارمین روز تعطیلات کریسمس سال 1642 در انگلیس به دنیا آمد. مادر او در شرایطی درد زایمان را تحمل می‌کرد که داغ‌دار مرگ همسرش بود و در حقیقت نمی‌‌دانست چگونه باید مسؤولیت بزرگ کردن یک کودک را به تنهایی بپذیرد. این کودک در خانواده‌ای کشاورز ریشه داشت و پدرش درست سه ماه پیش از تولد وی، چشم از جهان فرو بست. از تمامی دارایی پدر تنها نام وی، اسحاق نیوتن به فرزندش رسید. نیوتن بعدها از اطرافیانش شنید پدرش مردی ثروت‌‌مند بوده، اما سواد خواندن و نوشتن نداشته است.

دوران کودکی و نوجوانی

 کودک خانواده نیوتن ‌2 ساله بود که مادر تصمیم به ازدواج گرفت و اسحاق را به مادربزرگش مارگری سپردند تا تحت کفالت وی بزرگ شود؛ اما جای خالی پدر هرگز با پدربزرگ (جیمز ایسکاف) پر نشد. او هنگام مرگ هیچ ارثیه‌ای برای نوه‌اش نگذاشت و پندارهای کودک را که احساس می‌کرد هیچ علاقه‌ای میان او و پدربزرگش نیست، تقویت کرد.

مادرش هشت سال پس از ازدواج دوباره بیوه شد و به خانه‌ی پدری‌اش بازگشت. این‌گونه بود که اسحاق زندگی در یک خانواده‌ی پرجمعیت را تجربه کرد. مادر هم‌راه یک پسر و دو دختر به خانه بازگشت و از وی خواست آن‌ها را خواهران و برادر خود بنامد. با این وجود تلخی دوران کودکی هرگز وی را رها نکرد. او پس از مدتی در مدرسه‌ی گرامر گرانتام به صورت رایگان نام‌نویسی کرد؛ اما علاقه‌ای به تحصیل از خود نشان نمی‌داد. در آن زمان مادرش، زنی ثروت‌مند بود که برای اداره‌ی املاکش نیاز به جوانی امین و مطمئن داشت. به همین دلیل بزرگ‌ترین پسرش را برگزید. اسحاق مدرسه را رها کرد و به خدمت مادر درآمد؛ اما پس از مدتی ثابت کرد برای این کار، انتخاب شایسته‌ای نیست. به اصرار دایی‌اش ویلیام برای ادامه‌ی تحصیل، نیوتن را در سال 1660 به مدرسه‌ی گرامر فرستادند.

ورود به دانشگاه

مدیر مدرسه‌ی گرامر تشخیص داد او از استعداد بسیاری برای تحصیل برخوردار است. نوجوان خانواده‌ی نیوتن با پشت‌کارش ثابت کرد که آینده‌اش، امید بخش است. مدیر مدرسه‌ با مشاهده‌ی پیشرفت‌های وی با مادرش وارد مذاکره شد و او را راضی کرد که اسحاق برای دانشگاه نام‌نویسی کند.

حضور در کلاس‌ها بسیار دشوار بود؛ چرا که نیوتن بزرگ‌تر از هم‌کلاسی‌هایش بود و این، تحصیل را برایش مشکل می‌کرد. از سوی دیگر با این که مادرش از ثروت فراوانی بهره‌مند بود، نیوتن به عنوان یک دانشجوی متوسط در دانشگاه نام نویسی کرد. کار این دانشجویان خدمت کردن به دانشجویان دیگر بود و از این راه هزینه‌ی تحصیل را به دست می‌آوردند.

نیوتن به فیلسوفانی چون فرانسیس بیکن و رنه دکارت علاقه داشت. تحقیقاتی را درباره‌ی ارسطو آغاز کرد، او باورها و اندیشه‌هایش را در کتابی با عنوان اصول ریاضی فلسفه‌ی طبیعی گردآوری کرد. این‌گونه بود که ایده‌های نیوتن در سال 1664 شکل گرفت. او همواره اعتقاد داشت دانش‌‌مندان دیگر از جمله دوستان وی هستند؛ اما روی این تأکید می‌کرد که عزیزترین دوست وی صداقت و درستی است. او از همان سال‌های آغاز تحقیق و پژوهش تصمیم گرفت دانش‌مندی آزاد اندیش باشد.

بزرگ‌ترین اکتشاف

موقعیت پژوهشی اسحاق نیوتن در 25 سالگی از ظهور یک محقق در رشته‌های ریاضی، فیزیک و ستاره شناسی خبر می‌داد. اولین اکتشاف نیوتن که به چاپ رسید، کار بنیادین و جو شکن او درباره‌‌ی ماهیت نور بود. او با انجام آزمایش‌های دقیق به این نتیجه رسید که نور سفید، ترکیبی از تمامی رنگین کمان است. این در حالی بود که تا آن زمان تمام دانش‌مندان بر این باور بودند که نور، واحدی غیر قابل تجزیه است. این اکتشاف وی را به اختراع نخستین تلسکوپ انعکاسی رهنمون کرد و با معرفی تلسکوپ انعکاسی راهش را به‌سوی انجمن سلطنتی هموار کرد. با وجود این، او علاقه‌‌ی چندانی به نشر و انتشار تحقیقات و اکتشافاتش نداشت.

در آن زمان، جامعه‌ی محققان و دانش‌‌مندان انگلستان پذیرای جوانی که پی در پی اکتشافی در آستین دارد، نبودند. برخوردهای سرد آن‌ها باعث شد اسحاق نیوتن در لاک خود فرو رود.

بزرگ‌ترین موفقیت نیوتن در فیزیک و ارائه‌ی نظریه‌ی جهانی بود؛ به طوری که دانش‌مندان پس از وی عنوان کردند اگر تحقیقات نیوتن و نظریه‌های وی نبود، هیچ‌‌کدام از آن‌ها نمی‌توانستند به رموز طبیعت و قوانین حاکم بر جهان دست یابند. تشویق و ترغیب بسیاری از دانش‌مندان باعث شد نیوتن دستاوردهایش را در زمینه‌ی فیزیک نوین و رابطه‌‌ی آن با ستاره شناسی به رشته‌ی تحریر درآورد. کتاب اصول فلسفه‌ی ریاضی طبیعی مدت‌ها به عنوان برترین کتاب علمی جهان شناخته می‌شد و از نیوتن به عنوان راهنمای بین‌المللی در تحقیقات علمی نام برده می‌شد.

پس از مدتی نیوتن به عضویت پارلمان دانشگاه کمبریج درآمد. بی‌تردید در این ایام دانش‌مند ارزنده‌‌ی جهان بهترین روزهای زندگی‌اش را سپری می‌کرد. او مدیریت یکی از معتبرترین دانشگاه‌ها را بر عهده داشت و یکی از بزرگان رشته‌ی ریاضیات جهان به شمار می‌آمد.

وداع

تحقیقات بی‌پایان و کم خوابی باعث شد در سال 1693 بازنشستگی‌اش را اعلام کند. بسیاری از پزشکان ناراحتی او را افسردگی حاصل از روزمرگی اعلام کردند؛ اما اسحاق همواره عنوان می‌کرد که داستان زندگی‌اش برای مخاطبانی که آن را می‌شنوند شاید چندان غم‌انگیز نباشد؛ اما لطمه‌های جبران‌ناپذیری را به روح وی وارد کرده است. ملکه انی سال 1705 سِمَت افتخاری شوالیه‌ را به وی داد. نیوتن اولین دانش‌مندی بود که به چنین موفقیتی دست یافت. شوالیه‌ی دنیای علم و دانش روز سی و یکم مارس 1727 دار فانی را وداع گفت؛ اما او برخلاف پدر، مادر و پدربزرگی که میراثی برایش به جا نگذاشته بودند، یادگاری ارزش‌مند برای مردم جهان باقی گذاشت.