نکاتی درباره‌ی بهداشت و زیبایی مو

تهیه و تحقیق: آرزو رمضانی

موهای شما کم شده؟ خوش‌حالت نیست؟ زیاد ریزش دارد؟ موخوره یا شوره دارد؟ دارد سفید می‌شود؟ خوب، زیاد نگران نباشید. هر مشکلی راه حلی دارد. اگر بخواهید، می‌توانید موهای خود را زیبا و خوش‌حالت کنید. نگه‌داری مو از جمله حساسیت‌های یک فرد اجتماعی است. تصور یک انسان بدون مو، ابرو و مژه که بیش‌تر به یک روح شبیه است، یک تصور ترس‌ناک است. متأسفانه برخی محصولات آرایشی و به اصطلاح بهداشتی بیش از سودی که به مو برسانند ضرر می‌رسانند که تا سال‌ها ماندگار و پابرجاست. استفاده از مواد نفتی چون پارافین و یا روغن‌هایی که از ترکیبات آن کسی جز سازنده‌ی آن آگاه نیست، پایه‌ی این محصولات آرایشی است.

انواع واکس‌های مو، کرم‌های مو و... یا استفاده از شامپوهای تقویتی و گوناگون که هیچ خاصیتی ندارند، یعنی هیچ تأثیری در افزایش یا شادابی مو ندارند، برای بعضی از مردم مخصوصاً جوانان عادت شده است، و جالب این‌جاست که انتظار ریزش و یا سفید شدن یک دانه مو را هم ندارند. استفاده از غذاهایی که هیچ بار تغذیه‌ای برای بدن ندارند و فقط شکم‌پرکن هستند و بدن را با فقر موادغذایی روبه‌رو می‌کند که خود از عوامل مؤثر ریزش مو، سفید شدن و... است. موادی چون چیپس، پفک، ساندویچ‌های سوسیس، کالباس و... از همین دسته‌اند. یکی دیگر از علل بسیار مهم ریزش و ضعف مو، استعمال دخانیات است که حتی با علم به ضرر آن باز هم شاهد ترویج آن در بین جوانان هستیم. استعمال سیگار باعث جمع‌شدن چربی زائد در اطراف پیاز مو شده و مانع رسیدن موادغذایی به آن می‌شود.

انجام برخی کارها که البته نیاز به همت والا و اراده‌ای استوار دارد، در نگه‌داری مو از اهمیت زیادی برخوردار است. به طور مثال کم‌تر خانواده‌ای است که برنج این منبع بزرگ ویتامین به خصوص ویتامین‌های خانواده «ب» را به طور صحیح مصرف کند. بر اثر سفید کردن برنج، تمام ویتامین‌های «ب» آن از بین می‌رود. برای جبران این ویتامین می‌توانید برنج را دمی کنید و برای آب آن مقداری سبوس برنج را تهیه کنید و هر بار چند قاشق آب سبوس را به برنج اضافه کنید و برنج را با پیاز خام میل کنید. ویتامین‌های سبوس سبب جلوگیری از سفیدشدن مو می‌شود و حتی به مرور، موهای سفید را به موهای سیاه تبدیل می‌کند.

مشکلات و بیماری‌های مو

ریزش مو

ممکن است روزانه 20 تا 100 تار مو بریزد که این ارقام در نژادها، جنسیت‌ها و سنین مختلف فرق می‌کند. ناراحتی‌های عصبی، نگرانی، دلواپسی، اندوه، کم‌خوابی و یا بدخوابی، سلامت موها را به خطر می‌اندازد، رشد آن‌ها را متوقف کرده و موها دچار ریزش می‌شوند. موهای شما به هر رنگ و از هر جنس که باشد، نیاز به تغذیه و مراقبت دارد. یک برنامه‌ی غذایی که به اندازه‌ی کافی ویتامین‌های گروه B و نیز A و C و همین‌طور کلسیم، آهن، مس و ید داشته باشد، سبب می‌شود که موها زیبا بمانند. ید در گردش خون پوست سر، نقش اساسی دارد؛ و اگر به اندازه‌ی لازم به بدن نرسد، موها کدر، مرده و دچار ریزش می‌شوند. اگر می‌خواهید موهای سر شما پرپشت و قوی شود، به اندازه‌ی کافی از سبزیجات استفاده کنید. نعناع، تره، ترتیزک، بولاغ اوتی، برگ کلم، تربچه، بهتر از همه، شنبلیله را پخته به غذای روزانه اضافه کنید.

موخوره

خوردن شیرینی، نوشابه‌های گازدار، قند و شکر را به حداقل برسانید و به جای برس‌های نایلونی از برس‌های چوبی یا نهایت فلزی با سر نرم استفاده کنید تا سبب موخوره نشود. همچنین موها را دور از گرد و غبار و خاک نگه دارید و شست‌و‌شو کنید. سر موها را بچینید و مرتب با برس چوبی شانه کنید.

شوره‌ی سر

یکی از بیماری‌های شایع دیگر مو، شوره‌ی سر است. بسیاری از پزشکان اعتقاد دارند که شوره‌ی سر بر اثر تغذیه‌ی نادرست، نگرانی، هیجان، عدم تعادل هورمون‌ها و استفاده‌ی زیاد از مواد آرایشی مو، پدید می‌آید. برای مبارزه‌ی با آن، بایستی ابتدا علت را یافت و سپس به درمان پرداخت. خوردن سبزی، مواد پروتئین‌دار و غذاهایی که ویتامین A ، E و B دارند، به مقدار فراوان توصیه می‌شود.

یکی از مؤثرترین راه‌های از بین بردن شوره‌ی سر، استفاده از سرکه است. به مقدار مساوی آب و سرکه را مخلوط کنید. سپس موها را به چند قسمت تقسیم نمایید و به کمک یک تکه پنبه، محلول آب و سرکه را به پوست سر بمالید. پس از آن موها را با شامپوی گیاهی بشویید. یکی دیگر از راه‌های از بین بردن شوره‌ی سر، استفاده از لیموترش و گلاب است. مقداری گلاب را با آب و لیموترش مخلوط کنید و با آن سر را ماساژ دهید، سپس موها را بشویید. دستور دیگر برای از بین بردن شوره‌ی سر، یک مشت نعناع خشک را در یک فنجان سرکه و دو فنجان آب جوش مخلوط کنید و به مدت 10 دقیقه در شعله‌ی ضعیف حرارت دهید. پس از سرد شدن از صافی عبور داده و پوست سر را با آن کاملاً ماساژ دهید. این محلول ضدشوره و ضدخارش پوست سر است.

موهای چرب: موهای چرب موهایی هستند که همیشه حالت براق دارند و چربی پوست سر باعث می‌شود که آن‌ها همیشه چرب و در بعضی موارد کثیف به نظر برسند. کسانی که موهای چرب دارند می‌توانند تقریباً هر روز موهای خود را با شامپوهای ضعیف و رقیق و با آب ولرم بشویند. اگر پوست و موی چرب با آب داغ و شامپوهای قوی شسته شوند، پوست سر تحریک شده و چربی بیش‌تری تولید می‌کند. این افراد باید در عین حال از مصرف غذاهای چرب و شیرین خودداری کنند؛ چون شیرینی و چربی زیاد این مشکل را تشدید می‌کنند.

موهای خشک: یکی از دلایل خشک و خشن شدن موها کمبود روی است. کسانی که موهای خشک دارند بهتر است از غذاهایی که روی بیش‌تری دارند بیش‌تر استفاده کنند، مثل: غذاهای دریایی، گوشت قرمز و تخمه کدو و همین‌طور غذاهایی که چربی‌های اشباع شده دارند، مثل: روغن‌های گیاهی، مغزها (گردو، فندق و...) و ماهی‌ها، به خصوص ماهی آزاد. اگر مشکل با تغییر برنامه‌ی غذایی حل نشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید؛ چون ممکن است ریشه‌ی هورمونی داشته باشد.

نکات قابل توجه در بهداشت و زیبایی موها:

1‌ـ حداکثر هفته‌ای دو بار آن هم با آب نیمه گرم حمام کنید.

2‌ـ هنگام شستن موها، سعی کنید از شامپوی رقیق شده استفاده کنید. به این ترتیب که کمی از شامپوها را در یک شیشه‌ی خالی ریخته و به آن آب اضافه کنیم تا رقیق گردد. شامپوی رقیق شده ضربه‌ی کم‌تری به موها وارد می‌کند.

3‌ـ سعی کنید فقط یک بار موها را با شامپو بشویید و زمان شست‌و‌شو را طولانی نکنید؛ یعنی بلافاصله پس از شامپو کردن با آب، موهای سر را بشویید. شستن دو بار با شامپو تأثیری در تمیزی بیش‌تر موها ندارد. فقط تأثیر شیمیایی آن را بر موها بیش‌تر می‌کند.

4‌ـ هر قدر شامپو به مدت طولانی‌تری با موها و پوست تماس داشته باشد، آسیب بیش‌تری به پوست سر و موها وارد می‌شود. این موضوع در مورد شامپوهای خارجی نیز صدق می‌کند.

5‌‌ـ بهتر است هر بار حمام رفتن و شستن موها با شامپو، یک عدد زرده‌ی تخم‌مرغ نیز با شامپو به موها بزنید. به این ترتیب که همزمان با شامپو یک عدد زرده‌ی تخم‌مرغ نیز به آن اضافه کنید و سپس سر را با آن بشویید. زرده‌ی تخم‌مرغ، هم یک شوینده‌ است و هم نرم‌کننده، نگه‌دارنده و محافظت‌کننده‌ی طبیعی. یکی‌ـ دو قطره سرکه یا آبلیمو، بوی بد تخم‌مرغ را زایل می‌سازد.

بلاهایی که با دست خودتان سر موهای‌تان می‌آورید:

سشوار کشیدن به موهایی که هنوز از آن‌ها آب می‌چکد: با این کار، نه تنها حالت دادن به موها دشوار می‌شود، بلکه آسیب حرارتی زیادی به موهای‌تان وارد می‌کنید؛ زیرا موهای شما باید مدت زیادی زیر سشوار بمانند تا خشک شوند. روش درست این است که سشوار را روی موهای مرطوب، نه موهای خیس، استفاده کنید. بنابراین توصیه می‌شود وقتی از حمام خارج شدید، موهای‌تان را به مدت پنج دقیقه در حوله بپیچید و بعد از آن پنج دقیقه دیگر هم اجازه دهید تا در هوای آزاد خشک شود. پس از آن می‌توانید از سشوار استفاده کنید.

شانه کشیدن موهای خیس: درست است که برای موهای خیس، استفاده از شانه راحت‌تر است؛ اما اگر شانه را از پوست سر تا نوک مو با فشار بکشید، موهای‌تان دچار شکستگی می‌شود. همچنین شانه‌کردن موهای خیس باعث ریزش زیاد می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود اول موها را کاملاً خشک کنید، بعد فقط با یک برس نرم آن را شانه کنید.

استفاده از برس نامناسب: استفاده از برس نامناسب، نه تنها باعث می‌شود که نتوانید مدل موی مطلوب‌تان را درست کنید، بلکه ممکن است مدام در موهای شما گیر بیفتد و آزارتان دهد. به‌طور کلی توصیه می‌شود هر چه موهای شما بلندتر است، از برس‌هایی استفاده کنید که قطر بیش‌تری دارند. همچنین برای حجم دادن به موهای‌تان، از برس گرد کمک بگیرید و برای صاف کردن موها از برس پارویی‌شکل استفاده کنید.

برس کشیدن مداوم برای درخشش بیش‌تر مو: تنها چیزی که شما برای درخشان‌تر شدن موهای‌تان نیاز دارید، چند بار برس کشیدن برای حالت دادن به مو و سپس استفاده از روغن‌های طبیعی است. هر چیزی بیش‌تر از این غیر ضروری است و می‌تواند به شکنندگی‌ موها منجر شود.

بستن نادرست موها: به‌طور معمول خانم‌ها عادت دارند موهای‌شان را از یک نقطه جمع کنند و ببندند، و همین مسأله، خطر آسیب موها و شکنندگی آن‌ها را در این ناحیه افزایش می‌دهد. بهتر است محل بستن موهای‌تان را هر روز تغییر دهید.

فراموش کردن پوست سر: برای رشد موهای سالم، پوست سر شما نیاز به تغذیه‌ی مناسب دارد. نباید فراموش شود که یکی از آسان‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید، این است که پوست سرتان را با نوک انگشتان‌تان ماساژ دهید. ماساژ سر در افزایش سرعت جریان خون نقش مهمی دارد. بدین صورت که با انگشتان دو دست، سر را ماساژ دهید؛ به‌طوری که انگشتان به شکل دورانی حرکت داده شوند. تا زمانی که حس کنید سرتان گرم شده است و خون در زیر پوست جریان دارد. این حرکت را در همه‌ی نقاط پوست سر انجام دهید تا به این ترتیب خون در تمام قسمت‌های سر به جریان بیفتد. می‌توانید از مخلوط روغن زیتون یا روغن بادام با آب، این کار را انجام دهید تا تأثیر بیش‌تری داشته باشد. قبل از خواب وقت خوبی برای این کار است. علاوه بر تغذیه‌ی موها، می‌بینید که چه‌قدر اعصاب‌تان آرام شده و راحت خواب‌تان می‌برد.

استفاد‌ه‌ی نادرست از لوازم آرایشی مو: بسیاری از افراد از مواد شیمیایی برای موی سرشان استفاده می‌کنند، مانند: رنگ‌ها، مقاوم‌کننده‌ها و فرهای دایمی. اگر این وسایل به درستی مورد استفاده قرار نگیرند، به ندرت به مو آسیب می‌رسانند. در هر حال اگر استفاده از این مواد بسیار زیاد و به دفعات باشد، می‌تواند مو را ضعیف و شکننده کند. اگر این مواد به مدت طولانی روی موی سر بماند، نیز می‌تواند مو را ضعیف و شکننده کند. در این‌ صورت بهتر است استفاده از این مواد را متوقف کرده تا موی شما رشد دوباره‌ای کرده، تقویت شود.

تقویت موهای سر (ویتامینه کردن موها)

شوینده‌های مختلف، به خصوص شامپوها به لایه‌ی خارجی موها و همین‌طور به پیاز موها یعنی پوست سر، آسیب می‌رسانند. بر حسب عادت، هفته‌ای چند بار و بهتر است حداقل هفته‌ای یک‌بار آن‌ها را ویتامینه نماییم تا میزان خسارت وارده به موها کم شود. به ترتیب زیر مواد ویتامینه را تهیه نمایید.

مقداری حنا را با آب جوش به صورت خمیر نرمی درآورده به آن یک عدد زرده‌ی تخم‌مرغ، نصف لیوان ماست، یک قاشق غذاخوری روغن زیتون، یک قاشق غذاخوری آبلیموی تازه اضافه کنید. مواد را به هم بزنید؛ به‌طوری که با هم کاملاً مخلوط شوند. این خمیر نرم و شل را با دست به تمام قسمت‌های سر و سپس به موها بمالید. بعد به کمک یک کیسه پلاستیکی، سر و موها را بپوشانید و روی آن یک روسری بگذارید تا گرمای کافی حاصل آید و مواد ویتامینه از طریق منافذ پوست سر به پیاز موها برسد و موهای سر نیز حالت نرم و قابل انعطاف به خود بگیرد، و همین‌طور براق و خوش‌رنگ گردد.

راه دیگر تقویت و شست‌و‌شو با برگ درخت سدر است که تأثیر فراوانی دارد. این برگ را به صورت پودر می‌توانید تهیه کنید و چند بار به جای شامپو، سدر را خیس کرده و با آن خوب سر را مالش دهید و بعد با آب ولرم شستشو کنید. می‌بینید که کاملاً کف می‌کند و موها را هم تمیز و تقویت می‌کند.

در نهایت باید گفت که تنها راه سلامت و شاداب‌تر نگه داشتن موها، همان روش قدیمی آزمایش شده‌ی تغذیه و سلامتی است.

این یعنی داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم، نداشتن استرس، ورزش مداوم، ترک سیگار و داشتن خواب کافی...

این چیزها ممکن است خیلی ساده به نظر بیاید، اما خیلی کارگشا و مفید است.﷼