سینما

کیومرث پوراحمد خیلی‌ها کیومرث پوراحمد را با قصه‌های مجید به خاطر دارند و می‌شناسند. من هم همین‌طورم. گویا که این نام، نشانه و کدی است به سوی خاطرات شیرین و دل‌چسب کودکی. مرور قصه‌‌های شیرین مجید، محبت و صفای بی‌بی، احیای تصویر آن خانه‌ی درندشت قدیمی، کل‌کل‌های معلم ریاضی با مجید بر سر یادگرفتن جدول ضرب، هدیه خریدن او برای روز معلم. این یکی را که من به شفافی کف دست به خاطر دارم؛ چون زمانی که در کلاس پنجم ابتدایی درس می‌خواندم، این ماجرا تأثیر زیادی بر من گذاشت. نزدیکی‌های روز معلم بود و من تصمیم گرفته بودم برای هدیه، یک ژاکت برای معلم‌مان بخرم؛ به همین خاطر هم برای آن‌که بتوانم سایز دور گردنش را به دست بیاورم، بلند شدم و دست‌هایم را دور گردن او حلقه کردم؛ به طوری‌که کم مانده بود خفه بشود. بعد از آن هم جریان خط‌کش چوبی آقای ناظم پیش آمد و کف دستان من. به همین خاطر هم هست که خاطره را به شفافی کف دست به یاد دارم. در هر صورت نام پوراحمد آدم را به سوی خاطراتی می‌کشاند که از یادرفتنی نیستند و مزه‌ی‌شان همیشه شیرین است؛ هر چند که گاهی هم به خاطر همذات پنداری زیاد با آن، گذرت به دفتر آقای ناظم افتاده باشد! از تدریس کاردستی تا ورود به سینما: او چهارمین فرزند خانواده‌ی پرجمعیت پوراحمد است و در بیست و پنجم آذرماه سال یکهزار و سیصد و بیست و هشت در شهر نجف‌آباد اصفهان به دنیا آمده است. پدرش کارمند بانک بوده و علاوه بر آن، برای گذران زندگی پرخرجش، دستی هم در تجارت فرش داشته است. خانم پرویندخت یزدانیان مادر پوراحمد است. همان بی‌بی در قصه‌های مجید. چهره‌ی خسته، اما پر از صفا و مهربانی او را که خوب به خاطر دارید؟ پوراحمد دوران تحصیلش را در اصفهان سپری کرد. نخست در دبستان صارمیه و سپس در دبیرستان ادب. او در همان دوران تحصیل علاقه‌ی بسیاری به نوشتن داشت و گاه‌گاه متن‌هایی برای رادیو می‌نوشت. در سال 1343 او بعد از اتمام درسش در دبیرستان، وارد هنرستان صنعتی شد و در رشته‌ی برق به تحصیل پرداخت. او در سال 1346 وارد انجمن نمایش اصفهان شد و در تئاترهای دانش‌آموزی پیشه‌ی بازیگری را به شکل عملی دنبال کرد. وی پس از چهار سال تحصیل در هنرستان و دریافت مدرک دیپلم، در سال 1347 به تهران رفت و به عنوان معلم کاردستی در مدارس کارش را آغاز کرد. او در کنار تدریس در مدرسه، دست به قلم هم بود و برای مجله‌ها مطلب می‌نوشت. او دوران سربازی را در جزیره‌ی قشم و روستاهای کرمان گذراند و در سال 1350 پس از اتمام سربازی‌اش به استخدام ذوب‌آهن اصفهان درآمد. سال 1352 پوراحمد دوباره به تهران بازگشت و در اتاق اصناف شمیرانات مشغول به کار شد. کیومرث پوراحمد در سال 1353 به طور جدی پا به عرصه‌ی سینما گذاشت. او در حالی که در مجلات فیلم و ستاره‌ی سینما به نوشتن مطالب و نقد‌های سینمایی مشغول بود، به عنوان دستیار مرحوم نادر ابراهیمی در مجموعه‌ی آتش بدون دود، انتخاب شد و شروع به کار کرد. بعد از آن کار، پوراحمد خودش دست به کار شد و شروع به ساختن فیلم‌های کوتاه کرد که اولین آن‌ها هدف نام داشت که در سال 1355 ساخته شد. زنگ اول و زنگ دوم نام دو فیلم کوتاه دیگری است که پوراحمد در سال 1356 ساخته است. او همچنان در مطبوعات و رادیو فعالیت می‌کرد و فیلم‌های کوتاه مستند و آموزشی می‌ساخت، تا این‌که در سال 1362 تصمیم گرفت نخستین فیلم بلند خود را جلوِ دوربین ببرد. تاتوره نخستین فیلم بلند سینمایی پوراحمد بود که سرآغازی شد برای ورود او به عرصه‌ی سینما. نگاهی کوتاه به ساخته‌های بلند پوراحمد: در این قسمت خلاصه‌ای از داستان اولین ساخته‌ی پوراحمد تاتوره تا آخرین ساخته‌ی او که اتوبوس شب است را آورده‌ایم. امید است که مورد توجه شما قرار گیرد. 1. تاتوره، 1362 خلاصه‌ی داستان فیلم مردی ایرانی به نام «گرگو» یک آمریکایی مست به نام رپ را از دریا نجات می‌دهد و به خانه‌اش می‌برد تا حالش بهتر شود. وقتی گرگو از خانه بیرون می‌رود، رپ در خانه تنها می‌شود و در غیاب گرگو دست به نامردی‌هایی می‌زند؛ اما وقتی گرگو برمی‌گردد، حساب او را می‌رسد. 2. بی‌بی چلچله، 1363 خلاصه‌ی داستان فیلم مجید با مادرش در خانه‌ی ناپدری، که دائم او را می‌آزارد، زندگی می‌کند. مجید مخفیانه سوار کامیون جواد آقا می‌شود؛ اما جوادآقا او را سرزنش می‌کند و گوشمالی می‌دهد. مجید به جوادآقا کینه می‌ورزد و عهد می‌کند که او را بکشد. او برای آماده کردن خود نزد پهلوانی شاگردی می‌کند و در اوقات فراغت برای درختی درددل می‌کند. 3. آلبوم تمبر، 1365 خلاصه‌ی داستان فیلم محمد و کاظم که در «رباط مهرجان» در نزدیکی یزد زندگی می‌کنند، دور از چشم پدر محمد (که رئیس اداره‌ی پست و تمبر بازی قدیمی است) از طرق مختلف، آلبوم تمبر زیبایی فراهم می‌آورند. محمد بیمار می‌شود و آلبوم در خانه گم می‌شود. وی به کاظم مشکوک می‌شود و دوستی آن‌ها از هم می‌پاشد. 4- لنگرگاه، 1367 خلاصه‌ی داستان فیلم دو برادر به نام‌های احمد و بهمن به دلیل رفتار خشن پدر از خانه می‌گریزند و به بندرعباس می‌روند. آن‌ها با حمزه که در مسافرخانه کار می‌کند، آشنا می‌شوند و با تهیه و فروش اجناس قاچاق ارتزاق می‌کنند. در این کار با موسی، قاچاقچی هروئین، آشنا می‌شوند. پدر احمد و بهمن از روی عکسی که پسرانش برای مادر فرستاده‌اند آن‌ها را در بندرعباس می‌یابد و به کمک مأموران، موسی و همکارانش را گرفتار می‌کند. احمد و بهمن به آغوش خانواده بازمی‌گردند. 5. شکار خاموش، 1368 خلاصه‌ی داستان فیلم شکاربانی وظیفه‌شناس، با پسر نوجوانش برای برپا کردن شکاربانی وارد منطقه‌ی «پردیس کلا» می‌شود؛ اما در آن‌جا اتفاق‌های زیادی برای آن‌ها می‌افتد که در نتیجه موجب برآورده شدن آرزوی زیبای پسرک می‌شود. 6. صبح روز بعد، 1370 خلاصه‌ی داستان فیلم مجید به ادبیات بیش از ریاضیات علاقه‌مند است. او همواره توسط معلم ریاضی تنبیه می‌شود. معلم اشتباه‌های مجید را با دانه‌های تسبیح می‌شمارد. انداختن دانه‌های تسبیح حواس مجید را پرت می‌کند و او برای غلبه بر این وضع به کمک بی‌بی تسبیحی به امانت می‌گیرد، اما معلم به تصور این که مجید ادایش را درمی‌آورد او را از کلاس اخراج می‌کند. 7. شرم، 1370 خلاصه‌ی داستان فیلم مجید یک فیلم هشت میلی‌متری می‌سازد که صحنه‌هایی از آن تاریک است و خوب از آب درنیامده. مجید برای تکرار آن صحنه‌ها به نگاتیو با حساسیت زیاد و در نتیجه مقداری پول نیاز دارد. او با کار عملگی پولی مهیا می‌کند؛ اما قبل از خرید نگاتیو در رودربایستی یکی از آشنایان می‌ماند و پول را به او می‌دهد. اما او خجالت می‌کشد که پول را از او پس بگیرد. 8. سفرنامه‌ی شیراز، 1371 خلاصه‌ی داستان فیلم مجید در تدارک سفر به شیراز است که اولین سفر اوست. او برنامه‌های زیادی برای سفرش دارد؛ ولی همه چیز برخلاف پیش‌بینی او پیش می‌رود. 9. نان و شعر، 1372 خلاصه‌ی داستان فیلم مجید که در نانوایی کار می‌کند، شعر می‌سراید و شعرهایش را برای چاپ به مجله‌ها می‌فرستد. او تصادفاً چند صفحه از رمان «بینوایان» هوگو را به دست می‌آورد و برای تهیه‌ی خود کتاب به کتاب‌خانه می‌رود؛ اما مسؤولان کتاب‌خانه به این دلیل که مجید عضو کتاب‌خانه نیست کتاب را به او امانت نمی‌دهند. مجید یکی از کتاب‌های شوهر خواهرش آقاکمال را به کتاب‌خانه می‌برد و با کتاب «بینوایان» عوض می‌کند. غافل از آن که لای کتاب آقاکمال یک چک 635 هزار تومانی است. 10. به خاطر هانیه، 1373 خلاصه‌ی داستان فیلم ناخدا علو با چهارده مرد دیگر برای صید به دریا می‌روند؛ ولی همه بجز ناخدا، صید دریا می‌شوند و مردم ناخدا را مسبب مرگ عزیزان‌شان می‌دانند و به او و خانواده‌اش حمله می‌کنند و در این بین هانیه، دختر خردسال ناخدا فلج می‌شود. ناخدا و خانواده‌اش تنگک را ترک می‌کنند و به بوشهر می‌روند... 11. خواهران غریب، 1374 خلاصه‌ی داستان فیلم نسرین و نرگس دو خواهر دوقلو که هرگز یکدیگر را ندیده‌اند و نمی‌شناسند در یک برنامه‌ی تفریحی که برای مدارس برگزار شده با هم برخورد می‌کنند. آن‌ها با جستجو درمی‌یابند که والدین‌شان سال‌ها پیش جدا شده‌اند و حالا پدر قصد ازدواج دارد و... 12. شب یلدا، 1379 خلاصه‌ی داستان فیلم حامد علی‌رغم علاقه‌ی زیاد به همسرش مهناز و دخترش نازی، آن‌ها را به خارج از کشور می‌فرستد؛ اما همسرش تلفنی به او اطلاع می‌دهد برای این‌که اقامت بگیرد باید از حامد طلاق بگیرد و به عقد شخص دیگری به نام شریفی دربیاید... 13. گل یخ خلاصه‌ی داستان فیلم ترگل که زندگی خانوادگی خوبی ندارد دل‌بسته‌ی عباس است؛ اما پدرش با ازدواج آن‌ها مخالف است. ترگل از خانه می‌گریزد و با عباس ازدواج می‌کند... 14. نوک برج، 1384 خلاصه‌ی داستان فیلم امیر هر چه می‌گوید عاشق شده است کسی حرفش را جدی نمی‌گیرد؛ ولی وقتی او را نوک برج می‌بینند که در وضعیت نامتعادلی ایستاده، می‌فهمند موضوع جدی است و تازه ماجراها شروع می‌شود‌...‌ 15. اتوبوس شب، 1385 خلاصه‌ی داستان فیلم نوجوان رزمنده‌ای باید به تنهایی چندین اسیر عراقی را به پشت جبهه منتقل کند؛ اما در این کار با مشکلاتی مواجه می‌شود و به دلایل مختلف کسی با وی همکاری نمی‌کند و مجبور می‌شود که این کار را به تنهایی انجام دهد و در این راه اتفاق‌هایی برایش پیش می‌آید.﷼