اجتماعی

از قرنها پیش تا به امروز، استفاده از عصا به عنوان وسیلهی کمکی در رفتوآمد نابینایان متداول بوده است؛ ولی استفاده از عصای سفید بهعنوان نمادی برای شناختن نابینایان، به بعد از جنگ جهانی اوّل بازمیگردد. جیمز بیگز در سال 1921 میلادی ابتکار استفاده از عصای سفید را به کار برد. او اهل شهر بریستول انگلستان بود و عکاسی میکرد. وی بینایی خود را بر اثر یک سانحه از دست داد. از اینرو برای در امان ماندن از خطر وسایلنقلیه به فکر استفاده از عصایی به رنگ سفید افتاد که برای همه قابل دیدن باشد. پس از آن در پانزدهمین روز از ماه اکتبر، دو نفر از برجستهترین محققان آمریکایی به نامهای دکتر «ناولپری» ریاضیدان و دکتر «جاکوپستنبروک» حقوقدان، قانونی را به نام قانون عصای سفید به تصویب رساندند و این روز را به عنوان روز جهانی نابینایان نام نهادند. این قانون تمامی حقوق اجتماعی فرد نابینا را بهعنوان عضوی از جامعهی متمدن انعکاس داده است. مواردی از قانون عصای سفید به این شرح است: ـ نابینایان حق استفاده از کلیهی امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. حق آنهاست که از پیادهروها، خیابانها، بزرگراهها، وسایل نقلیه عمومی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی مانند دیگران استفاده کنند، و اگر برای استفاده از این امکانات محدودیتی وجود داشته باشد، باید همگانی باشد. همچنین اگر شخصی یا سازمانی تنها برای نابینایان در استفاده از امکانات همگانی ایجاد محدودیت کند و یا حقوق آنان را نادیده بگیرد، مجرم شناخته میشود. ـ دولت موظف است که نابینایان را به شرکت در امور دولتی تشویق کند تا آنها بهکار مشغول شوند. ـ رانندگان وسایل نقلیه وظیفه دارد مراعات کامل افراد نابینا را که با استفاده از عصای سفید عبور و مرور میکنند، داشته باشند. مسؤولان دولتی هر ساله باید روز 23 مهر ماه را که با 15 اکتبر مصادف است به عنوان روز بزرگداشت نابینایان و قانون عصای سفید، به نحوی شایسته پاس دارند و از مردم بخواهند که رفتار عاقلانهای با افراد نابینا داشته باشند و قدمهای صمیمانه و تأثیرگذاری برای آنها بردارند. لوئیس بریل لوئیس بریل یکی دیگر از کسانی بود که به جامعه نابینایان خدمت ارزندهای کرده است. او در سال 1809 در فرانسه متولد شد و در سن سه سالگی بینایی خود را از دست داد. در سال 1818 به کمک دوستانش مؤسسهی ملی نابینایان جوان پاریس را تأسیس کرد و توانست تواناییهایش را در موسیقی و دانش به همگان ثابت کند. او یکی از بهترین نوازندگان ویولون و ارگ در پاریس بود. بریل از سال 1826 به آموزش نابینایان پرداخت. شهرت امروزه او بهخاطر کشف سیستم خط برجسته است که در آن زمان در پیامهای رمزی ارتش بهکار گرفته میشد. سیستم بریل یا خط برجسته دارای نقاط برجسته با شکلهای منظم روی مقوای نازک است که افراد نابینا با لمس آن میتوانند عبارات را درک کنند و قادر به خواندن مطالب خواهند بود. این شیوه تا امروزه با موفقیت همراه بوده است و در کشورهای زیادی از جهان مورد استفاده قرار گرفته است. ایران سفید «ایران سفید» عنوان اوّلین روزنامهی ویژه نابینایان به خط بریل در ایران و خاورمیانه است که زیر نظر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در حال فعالیت است. چند نکته دربارهی چگونگی کمک به فرد نابینا: ـ بهتر است قبل از هر کمکی نظر فرد نابینا را راجعبه آن جویا شوید. ـ زمانی که با فرد نابینا روبهرو میشوید، خود را به او معرفی کرده و به هنگام ترک کردن محل به او اطلاع دهید. ـ در هنگام کمک و راهنمایی در راه رفتن، اجازه دهید فرد نابینا بازوی شما را بگیرد و از هُل دادن و گرفتن او خودداری کنید. ـ به دلیل ضعف آنها در بینایی از اشتباهشان چشمپوشی نکنید و به آنها فرصت دهید تا اشتباه خود را جبران کند. ـ با فرد نابینا بهطور مستقیم صحبت کنید و برای صحبت با او شخص دیگری را واسطه قرار ندهید؛ زیرا آنها دارای حس شنوایی قوی هستند. ـ بهجای نابینا نگاه کنید و محیط اطرافش را برای او شرح دهید تا او نیز بتواند با محیط، ارتباطی برقرار کند.